Wielopoziomowa choroba tętnic

Wielopoziomowa choroba tętnic to termin określający stan, w którym jednocześnie występują klinicznie istotne zmiany miażdżycowe w co najmniej dwóch głównych obszarach naczyniowych. Nie wykonuje się rutynowych badań przesiewowych, jeśli zajęty jest tylko jeden obszar (łożysko) naczyniowe. Choroba ta występuje u 10–15% osób z niedokrwienną chorobą serca i u 60–70% chorych z ciężkim zwężeniem tętnic szyjnych lub przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych.

Rozpoznanie i diagnostyka

Postępowanie z pacjentami z wielopoziomową chorobą tętnic stanowi duże wyzwanie w praktyce klinicznej, ponieważ są oni narażeni na zwiększone ryzyko, które może się pojawić zarówno po operacjach naczyniowych, jak i wieńcowych. Bardzo ważne, by w każdym etapie leczenia uczestniczył wielodyscyplinarny zespół specjalistów medycznych. Przed przystąpieniem do podjęcia decyzji, w jaki sposób prowadzić postępowanie terapeutyczne, należy wziąć pod uwagę:

• lokalizację zmian w tętnicach,
• stan kliniczny chorego,
• choroby współistniejące. 

U chorych z rozpoznaną miażdżycą bardzo ważna jest diagnoza, czy zmiany miażdżycowe nie zajęły tętnic w innych obszarach naczyniowych.

Wielopoziomową chorobę tętnic rozpoznaje się dzięki prostym, nieinwazyjnym badaniom, które można przeprowadzić w warunkach ambulatoryjnych. Dostarczają one zarówno danych o zaawansowaniu zmian naczyniowych oraz cennych informacji prognostycznych. 

Optymalne leczenie zachowawcze polega na wdrożeniu nadzorowanego programu treningowego, zaprzestaniu palenia tytoniu oraz zwalczaniu modyfikowalnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.

U chorych z przebytym niedawno udarem mózgu lub niedokrwieniem mózgowym zaleca się wykonanie USG tętnic szyjnych techniką duplex. Można rozważyć zrobienie takiego badania także u chorych w wieku powyżej 70. roku życia z wielonaczyniową chorobą wieńcową, z chorobą tętnic kończyn dolnych lub ze szmerem nad tętnicą szyjną. 

Leczenie

U chorych po niedawno przebytym udarze lub napadami przemijającego niedokrwienia mózgu można rozważyć rewaskularyzację, czyli zabieg umożliwiający swobodny przepływ krwi przez naczynie. Rewaskularyzację w zakresie tętnicy szyjnej przeprowadza się, jeśli zwężenie wynosi od 50 do 99%. Metodą pierwszego wyboru jest endarterektomia tętnicy szyjnej, dzięki której płytka miażdżycowa jest chirurgicznie usunięta.

Rokowanie

U chorych ze zmianą miażdżycową w jednym łożysku naczyniowym występowanie zmian miażdżycowych w innym łożysku zwykle wiąże się z większym ryzykiem nawrotu choroby po leczeniu zwężenia w pierwszej lokalizacji oraz z większym ryzykiem powikłań. 

Opracowała Agata Majcher

Źródło: 

Choroby układu krążenia w: „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: A. Budaj, W. Leśniak.