Wartości odżywcze warzyw i owoców w zależności od koloru

Rośliny, w tym warzywa i owoce, biologicznie dzielimy na wiele grup, podgrup czy też gromad. Istnieje mnóstwo kryteriów tego podziału, jednakże przyjrzyjmy się rzadziej spotykanemu podziałowi warzyw i owoców, a mianowicie według kryterium koloru. Podział ten nie jest przypadkowy, albowiem rośliny poszczególnych grup kolorystycznych różnią się zawartością składników odżywczych oraz związków fitochemicznych. Ale to nie wszystko. Kolor danych warzyw czy owoców informuje nas też o zawartości pewnych składników leczniczych, i na tym przede wszystkim się skupimy.

Grupa zielona

Nie bez przyczyny zaczynam właśnie od tej grupy. Wiele badań naukowych potwierdza, że to zielone owoce i warzywa są najkorzystniejsze dla naszego organizmu. Kolor zielony zawdzięczają bowiem chlorofilowi. Jest to organiczny związek chemiczny, który w bardzo dobroczynny sposób wpływa na nasze zdrowie. Chroni przede wszystkim organizm przed wolnymi rodnikami oraz uszkodzeniami DNA komórek, a te czynniki, jak wiemy, mogą skutkować chorobami nowotworowymi. Chlorofile mają też działanie antyseptyczne (zabijają drobnoustroje) i antytoksyczne, pomagające usuwać toksyny z organizmu.

Zielone warzywa i owoce to także bogate źródło kwasu foliowego, który wspomaga tworzenie czerwonych krwinek, funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego. Kwas foliowy to również niesamowicie skuteczny związek wspomagający narządy układu pokarmowego (żołądek, wątroba, trzustka, jelita).

Frukta w tym kolorze zawierają także beta-karoten oraz luteinę. Związki te są doskonałymi środkami profilaktycznymi przeciwko chorobom naczyniowo-sercowym oraz nowotworowym. Wpływają również pozytywnie na kondycję oczu i skóry.

Nie żałujmy więc sobie kapusty, ogórków, kalarepy, cukinii, kabaczka, natki pietruszki, brukselki, sałaty, szpinaku, brokułu, zielonej papryki, zielonych jabłek, winogron oraz wielu innych zielonych roślinnych przysmaków.

Grupa żółto-pomarańczowa

Z kolei żółte i pomarańczowe warzywa i owoce barwę swoją zawdzięczają karotenoidom. Główną ich zaletą są właściwości przeciwnowotworowe (zarówno profilaktyczne, jak i wspomagające leczenie). Regulują też poziom cholesterolu i zapobiegają chorobom sercowo-naczyniowym. W tego typu warzywach i owocach występuje głównie: likopen (żółte pomidory, dynie, morele, marchew), luteina (śliwki mirabelki, nektarynki, żółta papryka, dynia) oraz beta-karoten (marchew, dynia, melon, brzoskwinia, papaja, mango).

Frukta tego koloru to również bogate źródło witaminy C, magnezu, cynku i wapnia. Wspomniany beta-karoten to eliksir młodości, albowiem opóźnia procesy starzenia się organizmu, znakomicie wspomaga wzrok (zapobiega „kurzej ślepocie”), wzmacnia układ odpornościowy, zapobiegając różnego rodzaju infekcjom.

Grupa czerwono-fioletowa

Warto, aby na naszych stołach zagościły warzywa i owoce także w tych kolorach. Zawierają bowiem flawonoidy, które znakomicie zwalczają wolne rodniki wywołujące wiele groźnych chorób, w tym nowotworowe, ale nie tylko. Spowolniają także postęp otępienia starczego, w szczególności demencji. Flawonoidy poprawiają jednocześnie wrażliwość komórek na insulinę (co jest dobrą wiadomością dla diabetyków) oraz obniżają stężenie cholesterolu.

Jeśli chodzi o zapobieganie, ale i hamowanie rozwoju chorób nowotworowych, to znakomitym naturalnym lekiem są: fioletowe winogrona, truskawki, jeżyny, maliny, borówki czy poziomki, zawierające duże ilości polifenoli.

Z kolei silne antyoksydanty (w szczególności likopen) zawierają takie frukta jak: pomidory, czerwone grejpfruty czy arbuzy.

Grupa biała (jasna)

Cennym uzupełnieniem diety są białe warzywa i owoce. Wśród nich znajdziemy bowiem silne naturalne antybiotyki, jakimi są cebula i czosnek. Zawierają one kwercetynę i allicynę, które wykazują silne działanie bakteriobójcze.

Warto, by na naszych stołach zagościły też: rzodkiew, rzodkiewka, por, seler, kalafior, ziemniaki, pieczarki czy korzeń pietruszki. Zawierają one wiele cennych minerałów, z potasem i magnezem na czele.

Sięgajmy też po jasne owoce (chodzi o kolor miąższu, a nie skórki), takie jak: banany, gruszki, jabłka oraz imbir.

Jedz odpowiedzialnie

Jak widzimy, grupa każdego koloru posiada swoje cenne właściwości. Na koniec jedna uwaga dotycząca spożywania owoców. Ponieważ zawierają one dość dużo fruktozy, powinniśmy je spożywać w ograniczonej ilości (2–3 porcje dziennie). W szczególności dotyczy to diabetyków – tu maksymalnie trzeba ograniczyć ich spożycie (zalecane dla nich są owoce jagodowe). Nie żałujmy sobie natomiast warzyw, możemy je spożywać w zasadzie bez ograniczeń.