W jaki sposób sprawdzić stężenie miedzi w organizmie

Z roku na rok wzrasta sprzedaż suplementów diety, obserwuje się także rosnący trend zmierzający w stronę zdrowego stylu życia. Dbałość o wygląd zewnętrzny coraz częściej powiązywana jest z koniecznością zadbania o siebie „od środka”, a więc wzrasta w społeczeństwie świadomość, że włosy, skóra, stan oczu czy wygląd paznokci mogą być odzwierciedleniem jakiejś choroby czy nierównowagi. Zażywanie suplementów diety w powszechnym mniemaniu ma przywrócić homeostazę. Ale czy przywraca? To nie takie proste, nie wystarczy zażyć tabletki i czekać na zdrowie, na które przecież składa się wiele elementów.

Decydując się na kurację danymi minerałami, często poddajemy się pułapkom zasłyszanym w reklamach. Przykładowo: objawy zmęczenia, skurcze mięśni czy „skakanie powiek” kojarzyć się mogą z niedoborem magnezu, z kolei preparaty wapniowe mają oddalić od nas widmo osteoporozy. Działania pod wpływem „wydaje mi się”, nieprzeanalizowane, motywowane reklamami z telewizji mogą przynieść więcej komplikacji niż pożytku. Planując kurację jakimikolwiek minerałami, trzeba wziąć pod uwagę ich możliwe interakcje z innymi substancjami. Jedne z drugimi mogą ze sobą rywalizować, a inne wspomagać działanie. Bez niektórych witamin nie ma sensu zażywać określonych minerałów. Możliwe są takie scenariusze, że poziom niektórych pierwiastków przekracza normę o 300 proc., a poziom innych wynosi 70 proc. 

Skąd więc czerpać wiedzę o tym, ile czego i w jakich proporcjach potrzebujemy? Oczywiście konsultując się ze specjalistami dietetykami, ale nie tylko. Do określenia poziomu pierwiastków służy wiele narzędzi diagnostycznych. Jednym z nich jest analiza pierwiastkowa włosa.

Analiza pierwiastkowa włosa 

Analiza pierwiastkowa włosa jest badaniem diagnostycznym pozwalającym określić, czy w organizmie występuje wystarczająca ilość niezbędnych minerałów odżywczych, a także czy ich wzajemne proporcje są prawidłowe. Badanie to ostrzega również o poziomie metali toksycznych w organizmie. Po ten rodzaj analizy coraz częściej sięgają dietetycy i lekarze, posługując się nią jako narzędziem oceniającym stan odżywienia organizmu.

Włosy są dobrym materiałem pozwalającym ocenić stan przemiany mineralnej organizmu. Ilość biopierwiastków we włosach jest wyższa niż ilość biopierwiastków występujących we krwi. Przykładowo: zawartość wapnia we włosach jest około dwieście razy większa, magnezu około trzydzieści razy, cynku około sto razy, miedzi kilkanaście razy niż we krwi.

Włosy są archiwum danych na temat stanu organizmu, gromadzą informacje o stanie ciała z perspektywy ostatnich miesięcy, zatem diagnostyka jest bardzo miarodajna.

Przykładowa interpretacja wyniku analizy pierwiastkowej włosa określająca stosunek cynku do miedzi (Zn/Cu):

W tym przykładowym badaniu cynk wychodzi poza dopuszczalny zakres, a miedź pozostaje w normie. Niewłaściwe proporcje pomiędzy cynkiem a miedzią mogą wskazywać na występowanie zaburzeń hormonalnych – te dwa pierwiastki odpowiadają za działanie estrogenów i progesteronu. Nadmiar miedzi związany jest ze zwiększonym działaniem estrogenu, nadmiar cynku może wpłynąć na zwiększone działanie progesteronu. Niewłaściwa proporcja cynku do miedzi może wskazywać na wysokie stężenie progesteronu w stosunku do estrogenów.

Morfologia krwi

Morfologia krwi jest podstawowym narzędziem diagnostycznym polegającym na ilościowej i jakościowej ocenie elementów morfotycznych krwi. W wielu przypadkach testy krwi dostarczają cennych wskazówek, zwłaszcza gdy niezbędne są działania doraźne. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że testy z krwi czy z innych płynów ustrojowych oddają obraz jedynie tego, co się dzieje w organizmie „tu i teraz”. Odczyty testów krwi (również moczu i kału) mogą zmieniać się bardzo dynamicznie, a na ich aktualne wartości wpływa wiele czynników, na przykład fizyczna aktywność, stres czy trawione pożywienie.

Badanie sprawdzające stężenie miedzi we krwi polega na pobraniu próbki krwi żylnej najczęściej z lewego przedramienia lub z okolic lewego dołu łokciowego. Norma miedzi we krwi wynosi 0,8–1,3 mg/l, z czego 96 proc. jonów miedzi wiąże się z białkiem transportowym – ceruloplazminą. Badanie wykonuje się z próbki pobranej krwi żylnej.

Interpretacja wyników 

Testy apteczne

Innymi, zdecydowanie tańszymi i szybszymi sposobami na sprawdzenie ilości mikroelementów, mogą być proste w obsłudze i nieinwazyjne testy apteczne. Poziom jodu da się sprawdzić, smarując rękę jodyną. W zależności od tego, po ilu godzinach zniknie plama, będzie to oznaczało czy cierpisz na niedobór jodu. 

Istnieje apteczny test sprawdzający czy organizm ma właściwą ilość cynku. Test ma formę płynną – jest nim roztwór cynku. W celach diagnostycznych należy go rozcieńczyć w wodzie lub w soku pomarańczowym, test należy wykonać na godzinę przed posiłkiem. Mieszaninę wkłada się do ust i ssie tak, jak to się robi z olejem. Jeśli od razu poczujemy odrzucający, metaliczny smak, roztwór można wypluć, ponieważ oznacza to, że organizm jest odpowiednio wysycony cynkiem. Jeśli natomiast po 10 sekundach smak nas nie odrzuci, roztwór z cynkiem można wypić, gdyż test służy także jako forma suplementacji cynku.

Czy można w podobny sposób domowymi sposobami sprawdzić poziom miedzi w organizmie? Przygotowując ten artykuł, znalazłam jedynie testy miedziowe służące do pomiaru zawartości miedzi w wodzie z akwarium, w której pływają rybki, ale test może posłużyć także do zbadania poziomu miedzi w wodzie pitnej. Pozostawiam tę informację jako wskazówkę…

W artykule zwróciłam uwagę na kilka aspektów:

• Miedź i cynk w organizmie powinny pozostawać ze sobą w równowadze, a prawidłowy stosunek miedzi do cynku to 1:10.
• Analiza pierwiastkowa włosa wydaje się najbardziej miarodajną metodą diagnostyczną pozwalającą ocenić ilość pierwiastków i ich proporcje względem siebie nawet na kilka miesięcy wstecz.
• Planując suplementację mineralno-witaminową powinno się mieć wiedzę, w jaki sposób to robić oraz należy przeprowadzić wcześniej badania diagnostyczne pozwalające ocenić ilość pierwiastków w organizmie.
• Nie warto chodzić na skróty i wierzyć sloganom reklamowym zachwalającym suplementy diety.
  
  

Opracowała Agata Majcher

Bibliografia:
www.instytutdietetyki.pl, Analiza pierwiastkowa włosów, pacjent: przykładowy wynik.
www.journal-em.com, Analiza zawartości cynku i miedzi w witaminowo-mineralnych suplementach diety w aspekcie bezpieczeństwa ich stosowania; Gwóźdź M., Fischer A., Rogowiec M., 2018.
www.wegedroga.pl, Analiza pierwiastkowa włosa.