Stopa cukrzycowa

Cukrzyca to bardzo podstępna choroba dotykająca milionów ludzi na całym świecie. Jednym z częstych powikłań cukrzycy mogących prowadzić do amputacji jest stopa cukrzycowa. Dla chorych na cukrzycę istotne jest odpowiednie dbanie o swoje stopy. Natomiast jeszcze ważniejsze, aby rozpoznać pierwsze objawy tej dolegliwości na czas.

Wczesne wykrycie tego schorzenia jest szalenie istotne, ponieważ wdrożenie właściwego leczenia owrzodzeń stopy pozwala zmniejszyć ryzyko amputacji nawet do 85 proc.

W tym artykule przedstawię praktyczne wskazówki i porady, dzięki którym chorzy mogą uniknąć amputacji stopy. Dlatego niezależnie od tego, czy jesteś świeżo zdiagnozowanym cukrzykiem, czy też żyjesz z tą chorobą od lat – każda informacja, którą przeczytasz, może być na wagę złota.

Zatem na początku odpowiedzmy sobie na pytane: czym w ogóle jest stopa cukrzycowa?

Stopa cukrzycowa powstaje w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia układu nerwowego w stopie. Przez to staje się ona bardziej podatna na obrażenia oraz owrzodzenia – co z biegiem lat może zakończyć się jej amputacją. Toteż zaniedbanie cukrzycy i ignorowanie zmian pojawiających się w obrębie kończyn ma bardzo poważne i przykre konsekwencje, wśród których – powtórzę raz jeszcze – najpoważniejszym jest amputacja stopy. A skoro już to wiemy, zadajmy sobie kolejne pytanie: jakie są pierwsze objawy zespołu stopy cukrzycowej? Ta wiedza pozwoli nam lepiej ją chronić i uniknąć postępu choroby.

Stopa cukrzycowa – objawy

Uwagę powinny zwrócić przede wszystkim: miejscowy brak czucia, uczucie pieczenia, drętwienia i mrowienia (zwanego również polineuropatią), deformacje paznokci, nadmierne rogowacenie naskórka, częste skurcze mięśni, pękająca skóra w przestrzeniach międzypalcowych, odciski oraz zimne i blade stopy. Dane naukowe jasno pokazują, że aż 40 proc. pacjentów z owrzodzeniami doświadcza nawrotu tej przypadłości w ciągu roku po wygojeniu, a u większości z nich występuje ona w ciągu pierwszych 3 miesięcy po zagojeniu się rany.

Co zrobić, aby syndrom stopy cukrzycowej nie nawracał?

Pierwszym i najbardziej oczywistym krokiem jest zapanowanie nad skokami glukozy we krwi. Pozbycie się hiperglikemii zmniejsza szansę na pojawienie się otwartych ran i infekcji – polecam metodę leczenia cukrzycy metodą prof. Roya Taylora, o której pisałem w poprzednim artykule – ta metoda naprawdę wycofuje cukrzycę typu 2, a nie jej objawy. Ale wracając do stopy cukrzycowej, w tym schorzeniu ważny jest także ruch.

Ruch to życie i należy zadbać o niego również w przypadku cukrzycy i jej powikłań. Zdaję sobie sprawę, że przy tej dolegliwości zadanie to jest bardzo utrudnione, jednak nie muszą to być skomplikowane ćwiczenia. Już rysowanie alfabetu stopami, zginanie i prostowanie ich, wykonywanie ruchów okrężnych kostkami, a także rozciąganie mięśni łydek połączone z delikatnym masażem tkanek zmniejsza sztywność stawów i przyspiesza gojenie się owrzodzeń.

Wynik ten przypisuje się poprawie ogólnego ukrwienia. Równie powszechną przypadłością osób z polineuropatią i zespołem stopy cukrzycowej są dolegliwości bólowe. W tym przypadku warto skorzystać z naturalnych rozwiązań, a mianowicie pewnej substancji ukrytej w niewielkich podłużnych warzywach o ostrym posmaku. Mam tutaj na myśli kapsaicynę wchodzącą w skład papryczek chili. Przegląd aż 25 badań dowiódł, że plastry z kapsaicyną są tak samo skuteczne u cukrzyków jak środki doustne, które lekarze zazwyczaj przepisują na ból neuropatyczny i – co najważniejsze – bez towarzyszących im skutków ubocznych. Przypomnę, że leki przeciwbólowe bez recepty stosowane trwale mogą uszkodzić nerki. Ale tutaj bardzo ważna uwaga. Należy pamiętać, aby zaczynać swoją przygodę z tą substancją bardzo powoli, ponieważ uczucie pieczenia, które ona wywołuje, może być trudne do zniesienia – w szczególności na samym początku.

Natomiast jeśli chodzi o przyspieszenie gojenia się ran i skaleczeń, to polecałbym zastosowanie miodu leczniczego, gdyż jest on wolny od przetrwalników Clostridum. Dlatego zwykły miód nie jest wskazany do stosowania na otwarte rany. Miód charakteryzuje się wysoką wartością odżywczą oraz szerokim spektrum prozdrowotnych substancji.

Najważniejszymi w kontekście dzisiejszego tematu są te o właściwościach przeciwbakteryjnych. Dzięki ich obecności miód może być stosowany w zapobieganiu skaleczeniom i oczyszczaniu ich. Co ciekawe, badania pokazują, że dzięki swoim właściwościom chemicznym tworzy on niekorzystne środowisko dla wzrostu i przetrwania mikroorganizmów. Szalenie ciekawym faktem na jego temat jest także to, że nie prowadzi on do wykształcenia się oporności u drobnoustrojów. Miejscowe aplikowanie miodu hamuje również powstawanie blizn przerostowych, które spowalniają proces leczenia stopy cukrzycowej.

Innym naturalnym skarbem, który przyjdzie z pomocą w leczeniu ran, jest aloes. Sok ten działa na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze obniża poziom cukru we krwi – zarówno na czczo, jak i jego średniego stężenia – a także przyspiesza gojenie się ran. Jak to możliwe? Otóż zawarte w roślinie składniki bioaktywne stymulują produkcję tlenku azotu, który dotlenia organizm i poprawia ukrwienie tkanek, a co za tym idzie, ich odżywienie. Jednak to nie wszystkie możliwości tej niepozornej rośliny. Stosowanie kremu na jej bazie jest znacznie – podkreślam – znacznie skuteczniejsze od tradycyjnych opatrunków na bazie soli fizjologicznej.

Takie kompleksowe podejście do ran i skaleczeń pojawiających się w wyniku zespołu stopy cukrzycowej – zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz – znacznie usprawni proces leczenia.

Jednak idąc dalej, jeśli zależy Państwu na polepszeniu swojego komfortu życia, polecałbym odstawienie napojów alkoholowych oraz rzucenie palenia. Doniesienia ze świata nauki dowodzą, że rokowanie i przebieg choroby wrzodowej stopy cukrzycowej istotnie zmienia się u pacjentów uzależnionych od tytoniu i alkoholu i wiąże się z wyższą częstością amputacji oraz dłuższym pobytem w szpitalu.

Na koniec, aby zamknąć listę dobrych praktyk, które zmniejszają ryzyko pojawienia się tego schorzenia, chciałbym również zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie tylko unikać skaleczeń i urazów stóp, ale także nie bagatelizować tych, które już się pojawiły.

W jaki sposób sprawdzić, czy zespół stopy cukrzycowej mnie dotyczy? Jeśli mają Państwo cukrzycę, należy regularnie oglądać swoje stopy wraz z przestrzeniami między palcami. Jeśli da się zauważyć jakiekolwiek niepokojące zmiany na skórze, skaleczenia, bladość lub pogorszenie czucia, jak najszybciej należy się skonsultować z diabetologiem. Podczas wizyty możecie Państwo także poprosić go o obejrzenie kończyn i ocenę ich stanu.

I tutaj stawiam wykrzyknik! Dlaczego?

Powtórzę raz jeszcze. Wczesne wykrycie tego schorzenia jest szalenie istotne, ponieważ wdrożenie właściwego leczenia owrzodzeń pozwala zmniejszyć częstotliwość amputacji nawet do 85 proc.

dr Marek Skoczylas