Owoc i liść jabłoni w fitoterapii jako źródło flawonoidów i polifenoli

Cudze chwalicie, swego nie znacie. Przysłowie to niezwykle trafnie charakteryzuje poszukiwanie przez wiele osób cudownych, zamorskich preparatów na odchudzanie, regulację wypróżnień, oczyszczanie itp. Tymczasem pod nosem rośnie nam wspaniałe i tanie antidotum na powyższe problemy.

Owoc jabłoni

Tarte jabłka to źródło: prebiotycznych pektyn, kwasów organicznych (kwas jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy, winowy, szczawiowy, galusowy), gallokatechiny (antyoksydant), witamin i biopierwiastków (np.: miedzi, kobaltu, cynku, molibdenu, manganu). Porcja z 2–3 jabłek spożyta na czczo, rano i wieczorem, reguluje wypróżnienia i pięknie rewitalizuje symbiotyczną mikroflorę przewodu pokarmowego, a pektyny i kwasy organiczne zawarte w miękiszu jabłkowym działają przeciwzapalnie na błonę śluzową żołądka i jelit. Pektyny w połączeniu z kwasami, flawonoidami, witaminami oraz mikro- i makroelementami wywierają wpływ: przeciwwysiękowy, przeciwgnilny i przyspieszający regenerację tkanki nabłonkowej.

Przed II wojną światową i w latach 50.–60. XX wieku w dietetyce medycznej popularna była dieta jabłczana zalecana przy: otyłości, miażdżycy, zaparciach, zaburzeniach trawiennych, po intensywnej terapii sulfonamidami i antybiotykami. Dietę wyłącznie jabłkową przez kilka dni polecano przy nieżytach przewodu pokarmowego. Zauważono, że pulpa jabłczana sprzyja odnowie mikroflory i hamuje biegunki, a co ciekawe: jest także pomocna w leczeniu uporczywego zaparcia.

W dawnej medycynie oficjalnymi wskazaniami do spożywania miazgi ze świeżych jabłek były: ostre zapalenie żołądka, zapalenie dwunastnicy i jelit, niestrawność, nadkwaśność, biegunka, zaparcia. Miazga jabłkowa z 2–3 owoców przyjęta na czczo działa raczej rozwalniająco. Porcje przygotowane z 10–20 owoców podawanych przez 2–3 dni działa przeciwbiegunkowo. Składniki zawarte w miękiszu jabłka wzmagają diurezę.

Miazga jabłkowa włączona do codziennej diety ogranicza wchłanianie lipidów i cholesterolu oraz neutralizuje wiele ksenobiotyków rakotwórczych oraz hepatotoksycznych spożywanych wraz z pokarmem.

Przepis na kurację odtruwającą i oczyszczającą przewód pokarmowy, która pobudza przemianę materii, leczy poważne zaburzenia trawienne i zatrucia:

I etap

Środek przeczyszczający

Pijemy: odwar z korzenia rzewienia, napar z senesu, odwar z kory szakłaku, kruszyny lub trzmieliny albo sole przeczyszczające. Zalecane jest równoczesne przyjmowanie wyłącznie wód zdrojowych, np.: Zuber, Jan, Henryk, Wielka Pieniawa. Po przeczyszczeniu włączamy dietę jabłkową przez kolejne 2–3 dni (codziennie ok. 1,5 kg tartych jabłek). Jednocześnie cały czas spożywamy wody zdrojowe i napary z ziół czyszczących krew kilka razy dziennie, np.: bluszczyk kurdybanek, liść brzozy, ziele nawłoci, ziele/kwiat kocanki, odwar z ziela skrzypu, odwar z ziela poziewnika, napar z marzanki, napar z korzenia mydlnicy, napar z liści bzu czarnego, napar z liści jesionu. W 4.–5. dniu włączamy doustny probiotyk, np. Lakcid – amp.; 1–2 amp. 2 razy dziennie, najlepiej z jogurtem lub kefirem.

Składniki jabłka

Zawartość w części jadalnej (jabłko surowe) – wg I. Hofmanna, S. Carlssona 2008 r.:

•    witamina A – 4 ug/100 g,
•    witamina E – 0,5 mg/100 g,
•    witamina B1 – 0,04 mg/100 g,
•    witamina B2 – 0,03 mg/100 g,
•    witamina PP – 0,3 mg/100 g,
•    witamina B6 – 0,1 mg/100 g,
•    witamina C – 12 mg/100 g,
•    sód – 3 mg/100 g,
•    potas – 144 mg/100 g,
•    wapń – 4 mg/100 g,
•    fosfor – 6 mg/100 g,
•    magnez –10 mg/100 g,
•    żelazo – 0,5 mg/100 g,
•    jod – 2 ug/100 g,
•    fluor – 7 ug/100 g,
•    mangan – 65 ug/100 g,
•    miedź – 100 ug/100 g,
•    cynk – 0,12 mg/100 g,
•    selen – 1–6 ug/100 g.


Zawartość w 100 g, wg T. Chęcińskiego, J. Dobrzyńskiego i in. 1947 r.:

•    białka – 0,5 g,
•    węglowodany – 12 g,
•    tłuszcze – 0,3–0,7 g.

Wartość kaloryczna 100 g jabłka to 54–60 kcal.

Liście jabłoni

Stosujemy liście jabłoni dzikiej lub nietraktowanej pestycydami. Są one doskonałym surowcem fenolokwasowym i flawonoidowym. Liść jabłoni – Folium Mali – należy zbierać od czerwca do sierpnia i suszyć w przewiewnym oraz ciemnym miejscu. Zawiera: rutynę, kwercytrynę, florydzynę, floretynę, naryngeninę; kwasy: galusowy, katechowy, chlorogenowy, kawowy, leukoantocyjanidyny; garbniki i glikozydy fenolowe.

Napar z liści jabłoni działa: przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwwysiękowo, krwiotamująco (także przy obfitych miesiączkach), moczopędnie, przeciwbiegunkowo, łagodząco na stany alergiczne. Stabilizuje strukturę nabłonków. Działa przeciwbakteryjnie, przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń na skórze i błonach śluzowych, odtruwa i działa przeciwrodnikowo. Napar nadaje się do przemywania skóry: zapalnie zmienionej, łojotokowej, trądzikowej i skłonnej do wyprysków. W odwarze z liści korzystnie jest płukać włosy tłuste i bez połysku, z tłustym łupieżem. Odwar z liści jabłoni nadaje się również do przepłukiwania pochwy i nasiadówek przy świądzie i stanie zapalnym warg sromowych oraz pochwy. Z odwaru można także robić okłady na oczy podrażnione, łzawiące, z zapaleniem spojówek i białkówki. Odwarem obmywamy: rany, odleżyny i owrzodzenia sączące. Stosuje się go także do kąpieli niemowląt przy stanach zapalnych skóry i rozległych wypryskach.

Liść jabłoni jest wartościowy w mieszankach z kwiatami (bławatek, dziewanna, wrzos, nagietek, rumianek, koniczyna) i herbatą zieloną, ponadto jako składnik wzbogacający mieszanki ziołowe we flawonoidy. Nie ma ryzyka jego przedawkowania. Jest bezpieczny w stosowaniu, mogą go używać kobiety w ciąży, karmiące i dzieci.

Przygotowanie:

Jedną łyżkę rozdrobnionych liści jabłoni zaparzyć w szklance wrzącej wody. Pijemy 1–2 razy dziennie lub częściej: w chorobach układu moczowego (stany zapalne, skąpomocz, kamica moczowa), zaburzeniach trawiennych, przy niestrawności, refluksie, chorobie wrzodowej, biegunkach, chorobach reumatycznych, miażdżycy, w przewlekłych schorzeniach skórnych i metabolicznych (np. cukrzycy). Polecam go również przy przeroście gruczołu krokowego i zapaleniu przydatków u kobiet. W przypadku odwaru – gotujemy go ok. 5 min na małym ogniu.

Receptura – mieszanka oczyszczająca i odkażająca układ moczowy (stany zapalne, zakażenia, kamica, przerost gruczołu krokowego)

Składniki:

•    liść jabłoni – 1 cz. objętościowa,
•    liść gruszy – 1 cz.,
•    liść brzozy – 1 cz.,
•    liść borówki lub mącznicy – 1 cz.,
•    liść ortosyfonu lub ziele połonicznika albo rdestu ptasiego – 1 cz.

Przygotowanie:

Zioła wymieszać. Jedna łyżka mieszanki na szklankę wody, zagotować i odstawić na 20–30 min pod przykryciem. Pić 4 razy dziennie po 1/2 szklanki wywaru. Stosować 2–3 tygodnie.

Receptura – mieszanka ziołowa wzmacniająca naczynia krwionośne, poprawiająca krążenie krwi obwodowe (plamice naczyniowe, trądzik różowaty, żylaki, nadciśnienie, zapalenie żył i naczyniówki oka)

Składniki:

•    liść jabłoni – 1 cz. obj.,
•    ziele gryki lub ziele ruty – 1 cz.,
•    kwiat arniki – 1 cz.,
•    ziele fiołka tr. – 1 cz.,
•    kwiat kasztanowca lub robinii akacjowej – 1 cz.

Przygotowanie:

Zioła wymieszać. Jedna łyżka mieszanki na szklankę wody, zagotować i odstawić na 20–30 min pod przykryciem. Pić 2 razy dziennie po 1/2 szklanki wywaru. Stosować 3 tygodnie. Powtarzać co kwartał.

dr H. Różański