Agata Majcher

Obturacyjny bezdech senny cz. 2

Jak już zostało wspomniane w części pierwszej artykułu, wystąpieniu obturacyjnego bezdechu sennego sprzyjają takie czynniki jak: otyłość, krótka, szeroka szyja, długie podniebienie miękkie, powiększone migdałki podniebienne, polipy nosa, skrzywienie przegrody nosa oraz używki i leki zmniejszające napięcie mięśniowe.

U osób otyłych i śpiących w pozycji na wznak efekt grawitacyjny powoduje zwiększenie ciśnienia w tkankach otaczających gardło, ułatwiając jego zapadanie się. Ciśnienie w tkankach otaczających gardło jest niższe podczas spania na boku lub na brzuchu.

Obserwacje

Można podejrzewać obturacyjny bezdech senny, jeśli przynajmniej jedno z poniższych trzech kryteriów zostało spełnione:

W ciągu dnia przysypia się wbrew własnej woli, czuje się nadmierną senność i zmęczenie, a w nocy sen jest nieefektywny lub występuje bezsenność.
W nocy zdarzają się przebudzenia z uczuciem zatrzymania oddechu, duszności lub dławienia.
Partner chorego stwierdza podczas snu nawykowe chrapanie, bezdechy.

Dlatego tak istotna jest obserwacja pod tym kątem, zarówno za dnia, jak i w nocy i odpowiednie reagowanie.

Wybór metod leczenia obturacyjnego bezdechu sennego uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby – rozróżnia się postać łagodną, umiarkowaną i ciężką:

postać łagodna – występuje w czasie wykonywania czynności, które nie wymagają dużego skupienia uwagi (np. czytanie, oglądanie telewizji),
postać umiarkowana – pojawia się w czasie wykonywania czynności, które nie wymagają dużego skupienia uwagi (np. czytanie, oglądanie telewizji),
postać ciężka – występuje w czasie czynności związanych zwykle z dużym skupieniem uwagi (np. w czasie posiłków, rozmowy, prowadzenia samochodu).

Objawy

Do najczęstszych objawów obturacyjnego bezdechu sennego należą:

nadmierna senność, fragmentacja snu, niedobór snu głębokiego i fazy REM,
poranny ból głowy,
zaburzenia pamięci i koncentracji,
osłabienie libido, impotencja, niedobór testosteronu,
depresja, zaburzenia emocjonalne, np.: apatia, rozdrażnienie, zmienność nastroju,
chrapanie – często głośne i z przerwami,
bezdechy na skutek zapadnięcia się ścian gardła,
zwiększona aktywność ruchowa – nadmierny wysiłek oddechowy w czasie bezdechów,
wzmożona potliwość,
duży wysiłek podczas oddechów,
duszność, dławienie się podczas snu, niemożność wykonania skutecznego wdechu,
kołatanie serca,
trudności z zaśnięciem po wybudzeniu, bezsenność,
ból w klatce piersiowej,
zgaga,
suchość w jamie ustnej.

Leczenie

Zaleca się zmianę stylu życia poprzez:

zmniejszenie masy ciała,
unikanie spania na plecach, używanie specjalnych kamizelek, poduszek lub urządzeń,
unikanie picia alkoholu w godzinach wieczornych,
unikanie leków nasennych i uspokajających,
zaprzestanie palenia papierosów.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby, a także w zależności od tego, czy występują istotne zmiany anatomiczne, rozważyć można leczenie operacyjne lub utrzymywanie stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych – urządzeniem CPAP (continuous positive airway pressure). Istotą jest utrzymywanie drożności górnych dróg oddechowych przez zwiększenie za pomocą sprężarki ciśnienia w drogach oddechowych do 4–20 cm H20. Dodatnie ciśnienie w obrębie gardła zapobiega zapadaniu się jego ścian i bezdechom.

CPAP to aparat, który wykorzystuje się do poprawy wydolności oddechowej. Jest skutecznym narzędziem w leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego. To również bezpieczna alternatywa wobec terapii farmakologicznej i operacji korygujących wady anatomiczne górnych dróg oddechowych, a pozytywne efekty używania aparatu często są zauważalne już od pierwszego zastosowania.