Niezłośliwe zmiany skórne – tłuszczaki, włókniaki, rogowiaki, naczyniaki

Czasami podejrzana zmiana skórna, która pojawiła się nagle w dowolnej części ciała, może zaniepokoić. „Czy to coś złośliwego?” – z pewnością wielu z nas przemknęła taka myśl, gdy obserwowaliśmy nowe znamię, subtelne przebarwienie czy niespodziewany guzek. Te niewinne, choć czasem złowrogo wyglądające anomalie, mogą wzbudzić nasz niepokój, dyskomfort fizyczny i psychiczny oraz wzniecić lawinę pytań. Czy ta niewielka zmiana ustąpi sama z siebie, czy też wymaga chirurgicznej interwencji? Spokojnie, okazuje się, że wiele zmian skórnych jest niezłośliwych i dlatego, żeby nie popadać w panikę, warto zdobyć podstawową wiedzę w rozróżnianiu zmian łagodnych od tych potencjalnie niebezpiecznych, wymagających pilnej diagnozy i interwencji medycznej. Poniżej krótki przegląd niezłośliwych nowotworów skóry. Łagodnych zmian nie powinniśmy bagatelizować, a każde podejrzane znamię lepiej skonsultować z lekarzem.

Tłuszczaki

Tłuszczaki są wolno rosnącymi, niezłośliwymi guzami tkanki łącznej, pochodzącymi z komórek tłuszczowych (adipocytów). Są otoczone cienką, włóknistą torebką, w której znajduje się tłuszcz. Mogą występować pojedynczo lub formować się w większe skupiska. Stanowią jedne z najczęstszych formacji guzowatych tkanek miękkich. Umiejscowienie tłuszczaków nie ogranicza się jedynie do przestrzeni podskórnej; mogą one pojawiać się w dowolnym, wewnętrznym organie, w miarę swojego wzrostu uciskając na okoliczne tkanki. Tłuszczaki są miękkimi guzkami barwy cielistej, ruchomymi względem pokrywającej je skóry. W procesie diagnostycznym zastosowanie znajduje ultrasonografia (badanie USG) o wysokiej częstotliwości (>20 MHz), która pozwala na dokładne zobrazowanie struktury guza. Problemy wynikające z obecności tłuszczaków mają zazwyczaj charakter estetyczny, jednak mogą także powodować dolegliwości bólowe, gdy uciskają na sąsiadujące tkanki.

Tłuszczaki zlokalizowane wewnątrz ciała, takie jak tłuszczaki wewnątrz jamy brzusznej czy klatki piersiowej, zazwyczaj wymagają interwencji chirurgicznej, zwłaszcza gdy osiągną duży rozmiar i uciskają inne organy. Małe tłuszczaki, które nie wywołują dyskomfortu i nie ma podejrzenia o ich złośliwość, mogą być objęte jedynie obserwacją bez konieczności przeprowadzania zabiegu operacyjnego. Na sytuację podwyższonego ryzyka składają się:

• rozmiar tłuszczaka przekraczający 10 cm;
• zaawansowany wiek pacjenta;
• lokalizacja na udzie;
• naciekanie głębszych tkanek, takich jak nerwy lub kości.

Na tłuszczaki można stosować okłady z oleju rycynowego, jak radziła naturoterapeutka Barbara Kazana: „Czy okłady z oleju rycynowego będą skuteczne w przypadku tłuszczaków? Pewnie, że tak! Tłuszczak najpierw zmięknie i spłaszczy się. Potem skóra się zaróżowi i stanie się jakby cieńsza. Następnie w jednym miejscu pojawi się „otwór", przez który zacznie się wydostawać żółtawa, jakby ziemniaczana masa. Nadal przykładamy gorące okłady rycynowe. W momencie, gdy treść guza swobodnie wydostaje się na zewnątrz, możemy jej trochę „dopomóc", zachowując oczywiście wszelkie zasady higieny: jałowe gaziki, nalewka propolisowa, wyszorowane szarym mydłem i zdezynfekowane spirytusem ręce. Przy odrobinie szczęścia uda nam się usunąć tłuszczaka wraz z otaczającą go „błoną". Takie zabiegi warto robić na pojedyncze, duże tłuszczaki umiejscowione np. na głowie, czy karku, które na pewno nas nie zdobią, a już z całą pewnością przeszkadzają. Jeśli tłuszczaki pokrywają niemal całe ciało (co też często się zdarza), okłady rycynowe są nie do wykonania, no bo jak to rozwiązać technicznie? Nie będziemy się przecież zawijać jak mumie w nasączone olejem bandaże”. (Źródło: Facebook, https://www.facebook.com/BarbaraKazana.Naturoterapia/posts/pfbid0Y7pF4bdfbmvRxVbpWVCSwuLCT2Ciu8nLDSeXkeHYGLrx7rgQmVtdKxqo6bamSEK8l)

Rogowiaki kolczystokomórkowe

Rogowiak kolczystokomórkowy skóry szybko rośnie i samoistnie zanika – zaobserwowano, że od około 6 miesięcy do roku następuje wzrost guza, a następnie dochodzi do jego samoistnego wchłonięcia. Zmiana ta rozwija się w mieszku włosowym. Ten rodzaj guza najczęściej dotyka obszary skóry narażone na słońce, czyli te najbardziej nieosłonięte. Czynnikami ryzyka występowania rogowiaków są:

• działanie promieniowania słonecznego;
• palenie tytoniu;
• infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego;
• predyspozycje genetyczne;
• stany niedoboru odporności;
• urazy mechaniczne;
• ekspozycja na substancje rakotwórcze.

Typową lokalizacją guza jest twarz, ale może też pojawić się w innych miejscach, np. na grzbiecie dłoni. Zwykle guz występuje pojedynczo, a jego średnica nie przekracza kilku centymetrów. Czasem jednak guz rośnie szybko, powodując deformację skóry.

Włókniaki miękkie

Włókniaki miękkie są powszechnie występującymi, zwykle niewielkimi zmianami. W dotyku są wiotkie i miękkie, zazwyczaj są dobrze odgraniczone od otaczających tkanek. Nie są bolesne, chyba że stają się duże i zaczynają uciskać na sąsiednie struktury. W większości przypadków ich posiadacze zwracają uwagę na nie z powodu ich fizycznego wyglądu lub lokalizacji.

Włókniaki miękkie manifestują się jako pojedyncze zmiany, które zazwyczaj są w tonacji skóry i posiadają pofałdowaną strukturę. Są one umocowane na uszypułowaniach, a ich rozmiar może się wahać od kilku milimetrów do kilku centymetrów. W większości są koloru cielistego, choć bywają też ciemniejsze, gdy zawierają nagromadzenia melaniny. Najczęściej występują na powiekach, w rejonach pachwin, dołów pachowych, skóry wokół szyi, piersi oraz obszarów zgięciowych u osób borykających się z nadwagą. Przyczyną powstawania włókniaków miękkich są skłonności genetyczne, ale mogą też towarzyszyć chorobom metabolicznym, takim jak cukrzyca, insulinooporność, otyłość czy dyslipidemia.

Choć są to zmiany łagodne i nie stanowią zagrożenia dla życia, pacjenci decydują się na ich usunięcie ze względu na kwestie estetyczne lub kwestie związane z dyskomfortem.

Metody leczenia mogą obejmować proste wycięcie skalpelem, elektrokoagulację, wycięcie laserem lub kriochirurgię. Medycyna naturalna oferuje także metodę polegającą na przykładaniu wacika nasączonego octem jabłkowym aż do momentu wysuszenia włókniaka i jego samoistnego odpadnięcia.

Włókniaki twarde

Włókniak twardy to powszechnie występujący łagodny guzek skóry, który najczęściej zlokalizowany jest na kończynach, zwłaszcza na górnych częściach nóg, ale może też pojawić się w innych obszarach. Tego typu zmiany zazwyczaj nie wymagają interwencji medycznej, chyba że zmiana zaczyna się powiększać, zmienia kolor, krwawi lub jest podrażniona w wyniku urazu. Włókniaki twarde są zazwyczaj małe (zwykle poniżej 1 cm średnicy), mogą osiągnąć wielkość do 5 cm. Występują w różnych kolorach, np. mogą być żółtobrązowe, czerwonobrązowe lub fioletowe. Ich powierzchnia bywa gładka lub nieco szorstka. Zazwyczaj są bezbolesne i twarde w dotyku, jednak nie dają się ucisnąć palcem, ponieważ przemieszczają się pod skórą. Niektóre włókniaki z nich mogą być wrażliwe lub bolesne przy ucisku.

Przyczyna powstawania włókniaka twardego nie jest do końca poznana. Uważa się, że mogą się one rozwijać w odpowiedzi na drobne urazy skóry, takie jak ukłucie owada, otarcie naskórka, skaleczenie lub pęknięcie kurzajki.

Diagnostyka włókniaka twardego jest złożona, rozpoznanie tego typu zmiany skórnej wymaga dokładności. W celu wykluczenia np. włókniakomięsaka czy czerniaka dermatolog może zlecić pobranie wycinka skóry w celu wykonania badania histopatologicznego, by potwierdzić diagnozę i wykluczyć obecność nowotworu.

W większości przypadków włókniaki twarde nie wymagają leczenia, chyba że pacjent chce je usunąć ze względów estetycznych lub jeśli powodują dyskomfort. Może być to zabieg chirurgiczny, co wiąże się z ryzykiem pozostawienia blizny. A ponieważ mają tendencję do nawrotów w miejscu usunięcia, to zaleca się, by eliminować tylko te naprawdę uciążliwe zmiany.

Naczyniak rubinowy

Naczyniak rubinowy to drobny, niezłośliwy guzek naczyniowy, który pojawia się na powierzchni skóry. Naczyniaki rubinowe tworzą się w wyniku rozrostu komórek naczyń krwionośnych. Są to łagodne zmiany, jednak rzucające się w oczy, dlatego ich posiadacze mogą czuć się z takimi „krwawymi pieprzykami” niekomfortowo. Są to małe (ich średnica wynosi od 1 do 3 mm) guzki o barwie od jaskrawoczerwonej do ciemnoczerwonej, które wznoszą się lekko ponad powierzchnię skóry. Mają zazwyczaj regularny, okrągły kształt i są dobrze odgraniczone od reszty skóry. Najczęściej pojawiają się na tułowiu, ramionach i szyi. Raczej nie pojawiają się na dłoniach, podeszwach stóp ani twarzy. Naczyniaki rubinowe zaczynają się jako drobne, płaskie plamki, które z czasem stają się wypukłe. Z wiekiem jest ich coraz więcej. Pojawienie się naczyniaków rubinowych jest zazwyczaj związane z procesem starzenia się, genetyką lub zaburzeniami hormonalnymi.

Są one bezbolesne i nie powodują dolegliwości, chyba że zostaną podrażnione lub uszkodzone. Nie wymagają leczenia, ale jeśli pacjent chce je usunąć ze względów estetycznych lub jeśli powodują dyskomfort (np. ze względu na lokalizację w miejscu podrażniania przez ubranie), mogą być one usuwane za pomocą różnych metod, takich jak elektrokoagulacja, laseroterapia lub krioterapia.

Porównanie wybranych łagodnych guzów skóry

Niezłośliwe zmiany skórne, takie jak tłuszczaki, włókniaki i rogowiaki, są często spotykanymi przypadłościami, które z reguły nie stanowią powodu do obaw. Mimo ich łagodnego charakteru, mogą budzić niepokój wśród wielu osób. Ważne jest, by pamiętać, że większość z tych zmian nie wymaga interwencji chirurgicznej. Kluczowe znaczenie ma jednak regularna obserwacja tych guzków oraz właściwa diagnostyka, by upewnić się co do ich charakteru i podjąć odpowiednie kroki w razie potrzeby.