Mirra dla zdrowia

Mirra to żywica pozyskiwana z drzewa mirra (Commiphora myrrha), znana ze swojego charakterystycznego zapachu oraz wielu właściwości zdrowotnych i użycia do celów religijnych. Symbolika tej drogocennej żywicy jest równie bogata jak jej zastosowania. Mirra to jeden z darów dla Nowonarodzonego Jezusa – symbol wskazujący na to, że Jezus przyniesie pocieszenie i ulgę ludziom oraz że jest on dla nich lekarzem duszy i ciała. Gorycz jej smaku symbolizuje trudy ludzkiego życia. W innej interpretacji mirra stanowi zapowiedź męki i śmierci Jezusa. Z mirry robiono bowiem balsam, którym namaszczano zmarłych; dodawano ją też do wina, które przeznaczone było dla skazańców.

Pozyskanie mirry

Mirra to żywica o słodkim, przypominającym połączenie cytrusów z cynamonem, zapachu i niezwykle gorzkim smaku, pozyskiwana przez nacięcie kory balsamowców.

Najwyższej klasy produkt uzyskuje się od starożytności po dziś dzień przede wszystkim z trzech gatunków balsamowca: mirrowego (abisyńskiego, etiopskiego) – Commiphora habessinica (mirra właściwa, m. abisyńska); balsamowca mirry – Comniphora myrrha oraz balsamowca mekkańskiego C. gileadansis (balsam z Gileadu, mirra mekkańska).

Drzewo Commiphora myrrha jest rośliną należącą do rodziny Burseraceae (osoczynowate) i występuje głównie na obszarach Afryki Wschodniej i Półwyspu Arabskiego. Żywicę mirry pozyskuje się z drzewa poprzez nacięcie kory. W wyniku nacięcia wycieka biała lub czerwona żywica, która twardnieje – zbiera się ją i poddaje dalszej obróbce, m.in. procesowi oczyszczenia (usunięcie zanieczyszczeń, suchych kawałków żywicy i innych nieczystości), twardnienia pod wpływem słońca i wysokiej temperatury (tworzą się kawałki lub „łzy” mirry). Następnie części te sortuje się, zwracając uwagę na kolor, czystość i wielkość kawałków. „Łzy” mirry wykorzystuje się potem do różnych celów: produkcji kadzideł, olejków eterycznych czy preparatów ziołowych. W zależności od zastosowania, mirra jest przetwarzana dalej. Olejek eteryczny mirry wytwarza się poprzez destylację parową z żywicy i stosuje się go w aromaterapii. W ajurwedzie, medycynie chińskiej i medycynie unani mirra jest składnikiem wielu preparatów ziołowych.

Mirra w Kościele

W Starym i Nowym Testamencie znajdziemy szczegółowe informacje o użyciu mirry do celów religijnych, np. stanowiła składnik oleju namaszczeń (hebr. shemen ha-mishchah) w uroczystej inicjacji pomazańców Bożych: władców, kapłanów i proroków.

Wzmianki o mirrze w bardziej zmysłowym wydaniu możemy znaleźć w Pieśni nad Pieśniami, gdzie jest używana jako metafora piękna i atrakcyjności ciała. Skrapiano nią pościel i wcierano w skórę. Żywica jest jednym z wielu elementów symbolicznych w Pieśni nad Pieśniami, który pomaga tworzyć bogatą i zmysłową narrację, przedstawiającą miłość i relacje międzyludzkie. Mirrę zawierają też oleje poświęcone, które różne kościoły chrześcijańskie stosują do obmywania i namaszczania w czasie chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich i biskupich, ślubów wieczystych czy konsekracji nowych świątyń. Oleje te służyły również do namaszczenia i poświęcenia nowych królów.

Znaczenie mirry w ajurwedzie

W ajurwedzie mirra jest często używana w połączeniu z innymi ziołami i substancjami. Smak mirry jest gorzki (tikta) i jest związany z jej właściwościami oczyszczającymi. Mirra ma działanie wychładzające i równoważy wszystkie trzy dosze (vata, pitta, kapha). Mirra ma właściwości tonizujące, pobudzające i odmładzające, a także silnie odtruwające. Jest skuteczniejszym i bardziej zrównoważonym lekiem niż inne gorzkie zioła odtruwające, które na dłuższą metę osłabiają ciało i często zbyt długo stosowane przyczyniają się do dysbiozy.

Mirra ma też działanie przeciwzapalne, w ajurwedzie stosuje się ją w mieszankach np. z guggul (Commiphora wightii), ashwagandhą (Withania somnifera), nirgundi (Vitex negundo) lub triphalą do łagodzenia stanów zapalnych, zwłaszcza w przypadku schorzeń reumatycznych i zapaleń stawów.

Żywica ta wspiera zdrowie jamy ustnej. W ajurwedzie jest często używana jako składnik past do zębów i płukanek. Pomaga w utrzymaniu higieny oraz łagodzi problemy z dziąsłami i jamą ustną. Tutaj świetnie sprawdzi się w połączeniu z neem (Azadirachta indica), szałwią, kurkumą czy cynamonem. Czasem stosuje się ją w celu wsparcia układu trawiennego. Pomaga w trawieniu, jeśli połączymy ją z koprem włoskim, ajwanem czy miętą.

W wielu krajach Azji i na Bliskim Wschodzie mirry używa się jako kadzidło w tradycyjnych obrzędach i ceremoniach religijnych. Jej zapach tworzy odpowiedni nastrój podczas modlitw i medytacji. Mirry używa się również do oczyszczania energetycznego i tworzenia „ochronnej bariery”, a zatem kadzidła z mirrą można stosować z powodzeniem w rytuałach oczyszczających i ochronnych. Palenie kadzidła z mirrą może także pomóc w stworzeniu spokojnego i kontemplacyjnego otoczenia idealnego do medytacji.

Olejek eteryczny mirry jest używany w ajurwedyjskiej aromaterapii. Jego uspokajający i kojący zapach pomaga w redukcji stresu i poprawie samopoczucia.

Mirra we współczesnych badaniach

Większość współczesnych badań koncentruje się na właściwościach przeciwzapalnych oraz przeciwnowotworowych mirry. Badania kliniczne nad zastosowaniem mirry na ludziach są stosunkowo ograniczone w porównaniu do badań laboratoryjnych i na zwierzętach. W badaniach na szczurach (2016 r.) opublikowanych w czasopiśmie „BMC Complementary and Alternative Medicine” oceniano wpływ ekstraktu z mirry na aktywność przeciwnowotworową. Wyniki sugerują, że ekstrakt z mirry może mieć działanie przeciwnowotworowe, szczególnie w przypadku raka jelita grubego.

Z kolei w badaniach opublikowanych w czasopiśmie „Inflammation” (2014 r.) przeprowadzono eksperymenty na szczurach, aby ocenić wpływ ekstraktu z mirry na stany zapalne. Wyniki sugerują, że mirra może wykazywać działanie przeciwzapalne i może mieć zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych.

W innych badaniach (in vitro) opublikowanych w „Journal of Ethnopharmacology” (2004 r.) oceniano aktywność antybakteryjną ekstraktu z mirry. Wyniki sugerują, że mirra wykazuje działanie przeciwbakteryjne przeciwko różnym szczepom bakterii, co sugeruje jej potencjał w leczeniu infekcji.

Z kolei jeśli chodzi o badania kliniczne, można przytoczyć badanie opublikowane w czasopiśmie „Journal of Clinical and Diagnostic Research” w 2017 r., w którym oceniano wpływ stosowania płukanki z mirrą na zdrowie jamy ustnej. Wyniki sugerowały, że miała ona korzystny wpływ na zapalenie dziąseł, zmniejszając stan zapalny i ich krwawienie.

W innym z badań (2018 r.) oceniano wpływ ekstraktu z mirry na pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Wyniki były obiecujące – mirra może pomóc w redukcji objawów bólu i stanu zapalnego u pacjentów z tą chorobą.

Istnieją również liczne badania kliniczne i dermatologiczne, które oceniają wpływ mirry na stan skóry, w tym na trądzik i problemy skórne. Wyniki tych badań są jednak zróżnicowane.