Agata

Miedź i jej rola w organizmie

Miedź to nadal słabo poznany pierwiastek śladowy. Mówiąc o niedoborach, najczęściej skupiamy się na niedoborze magnezu, żelaza czy cynku. W ludzkim organizmie średnia zawartość miedzi to zaledwie mniej niż 1 g, jednak jej obecność w tkankach jest niezbędna, ponieważ uczestniczy w wielu procesach zachodzących w naszym ustroju. Miedź uczestniczy w wielu kluczowych procesach życiowych, dlatego jej potrzebujemy w optymalnych dawkach, pamiętając, że zarówno jej nadmiar, jak i niedobór to dla nas sytuacje niekorzystne.

Funkcje miedzi w organizmie

Miedź odgrywa kluczową rolę w aktywacji licznych enzymów. Bez niej prawidłowa praca całego, skomplikowanego systemu metabolicznego staje się niemożliwa. Niedobór miedzi może prowadzić do zakłóceń różnych funkcji w naszych organizmach. Poznajmy bliżej jej działanie.

Hamuje procesy zapalne oraz – działając jako antyoksydant – zwalcza wolne rodniki. Deficyt miedzi może skutkować obniżeniem poziomu neutrofilów, białych krwinek biorących udział w walce z infekcjami, prowadząc do osłabienia układu odpornościowego.
Miedź jest niezbędna do tworzenia sieci włókien kolagenowych i elastynowych będących fundamentem tkanki łącznej, w tym również chrząstek, więzadeł i naczyń krwionośnych. Ma także istotne znaczenie w procesie kształtowania kości. Niedobór miedzi może prowadzić do osteoporozy lub nieprawidłowości w strukturze więzadeł i ścięgien.
Miedź, wspólnie z żelazem, jest kluczowa do syntezy hemoglobiny. Brak miedzi zaburza metabolizm żelaza, co może prowadzić do anemii. Jeśli anemia utrzymuje się pomimo suplementacji żelaza, możliwe, że konieczne jest także uzupełnienie miedzi.
Jest konieczna w procesie produkcji melaniny, głównego pigmentu skóry i włosów. Przy niedoborze miedzi mogą wystąpić różne problemy skórne i z pigmentacją.

Widzimy więc, jak szeroki wpływ na różne aspekty zdrowia ma odpowiedni poziom miedzi w organizmie oraz jak ważne jest utrzymanie jej odpowiedniego poziomu.

Dzienne zapotrzebowanie na miedź

Jeśli twoja codzienna dieta jest zróżnicowana, prawdopodobnie zapotrzebowanie na ten pierwiastek śladowy jest zaspokojone. Ze względu na to, że miedź jest magazynowana w wątrobie, konsekwencje łagodnego niedoboru rozwijają się stopniowo i manifestują się z biegiem czasu.

Ile potrzebujemy miedzi?

Od urodzenia do 6 miesięcy – 200 µg
Niemowlęta 7–12 miesięcy – 220 µg
Dzieci 1–3 lata – 340 µg
Dzieci 4–8 lat – 440 µg
Dzieci 9–13 lat – 700 µg
Nastolatki 14–18 lat – 890 µg
Dorośli 19 lat i starsi – 900 µg
Ciężarne nastolatki i kobiety – 1000 µg
Kobiety karmiące piersią – 1300 µg

Niedobór miedzi w organizmie objawy

osłabienie i wyczerpanie;
zaburzenia neurologiczne, np. problemy z koordynacją i równowagą;
bezsenność, problemy z zasypianiem;
obrzęki wynikające z nieprawidłowej równowagi elektrolitów i minerałów;
biegunka;
nudności;
upośledzona ruchliwość plemników;
niski poziom estrogenu;
pęknięcia naczyń krwionośnych i tętniaki;
uszkodzenia tkanki łącznej i złamania kości;
zmiany pigmentacji skóry i włosów, np. bielactwo czy siwienie;
nieprawidłowości w metabolizmie glukozy i cholesterolu;
niska odporność na infekcje;
problemy stawowe, osteoporoza;
utrzymująca się anemia mimo suplementacji żelaza.

Nadmiar miedzi w organizmie

Miedź, podobnie jak żelazo, w niewielkich ilościach jest niezbędna i korzystna dla zdrowia i życia, lecz kiedy zaczyna się gromadzić w organizmie, może osiągać poziomy toksyczne.

Miedź działa jako silny antyoksydant i odgrywa kluczową rolę w syntezie ważnego enzymu, jakim jest dysmutaza ponadtlenkowa (SOD). W związku z tym nadmiar miedzi ma działanie prooksydacyjne, gdyż inicjuje produkcję rodnika hydroksylowego, jednego z najbardziej reaktywnych wolnych rodników, co może prowadzić do pęknięć nici DNA w komórkach.

Nadmiar miedzi w organizmie może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Gromadzenie się miedzi w mózgu wpływa na formowanie blaszek amyloidowych, które są charakterystyczne dla choroby Alzheimera. Oprócz tego nadmierna ilość miedzi może działać toksycznie na układ nerwowy, powodując objawy, takie jak osłabienie pamięci czy problemy z koncentracją. Ponieważ jest magazynowana w wątrobie, może prowadzić do uszkodzenia tego organu. Nadmierna ilość miedzi może powodować problemy trawienne, takie jak nudności, wymioty i biegunka. Może powodować też rozpad czerwonych krwinek, prowadząc do anemii hemolitycznej. Miedź konkuruje z innymi pierwiastkami śladowymi, takimi jak cynk, prowadząc do zaburzeń metabolicznych.

Jak podnieść poziom miedzi w organizmie?

Przed rozpoczęciem ewentualnej suplementacji powinno się sprawdzić poziom miedzi we krwi, przy czym najbardziej miarodajne wyniki daje badanie stężenia ceruloplazminy we krwi (jest to białko transportujące miedź) oraz analiza ilości białych krwinek. Zaleca się spożywanie produktów świeżych i minimalnie przetworzonych, gdyż zawierają one miedź w formie łatwo przyswajalnej. Warto też pić wodę z miedzianych naczyń.