Metformina czy berberyna w cukrzycy?

Wciąż istnieje ryzyko

Cukrzyca typu 2 szybko staje się prawdziwą epidemią w cywilizowanych krajach. Statystyki pokazują stale rosnący trend otyłości, cukrzycy i związanych z nią powikłań, takich jak: choroby serca, choroby nerek i neuropatia obwodowa. Wielu ekspertów jest przekonanych, że ta szybko rosnąca fala cukrzycy jest wynikiem globalnej ekspansji cukru, słodkich napojów bezalkoholowych i wielkich korporacji spożywczych, które uzależniają ludzi od okropnie przetworzonej żywności – tańszej niż większość zdrowej żywności – i mocno reklamowanej.
 
Jednak cukrzyca typu 2 może zostać całkowicie odwrócona po zmianach w diecie i stylu życia, które radykalnie zmniejszają lub eliminują cukier i skrobię. Poleganie wyłącznie na obniżaniu poziomu cukru we krwi za pomocą leków lub insuliny nie poprawi stanu zdrowia ani nie przeciwdziała skutkom cukrzycy. W rzeczywistości poleganie na lekach obniżających poziom cukru we krwi NIE zmniejsza ryzyka śmierci z powodu jakichkolwiek powikłań zdrowotnych związanych z: cukrzycą, udarem, zawałami serca, infekcjami i chorobami nerek.

Lek na wokandzie

W jednym dużym badaniu, zwanym badaniem ACCORD, które zostało opublikowane w „New England Journal of Medicine” jeszcze w 2008 roku, monitorowano 10 000 pacjentów leczonych insuliną lub lekami obniżającymi poziom cukru we krwi i oceniano ich pod kątem: ryzyka zawału serca, udaru i śmierci. National Institutes of Health zakończył badanie przedwcześnie, ponieważ interwencja medyczna prowadziła do znacznej liczby zgonów, zawałów serca i udarów mózgu. Okazało się bowiem, że wiele konwencjonalnych medycznych metod obniżania poziomu cukru we krwi zwiększa w rzeczywistości poziom insuliny, co z kolei powoduje ogólnie więcej szkód.

Avandia, jeden z najlepiej sprzedających się leków na cukrzycę na świecie, ma ponad 50 000 pozwów w samych Stanach Zjednoczonych, ponieważ producenci leków nie poinformowali pacjentów o możliwych zagrażających życiu skutkach ubocznych, takich jak: udar, niewydolność serca, zawał serca, złamania kości, utrata wzroku i śmierć. Chociaż wiele z tych leków obniża poziom glukozy we krwi, wydaje się, że nie ma prawdziwych dowodów na to, że którykolwiek z leków przeciwcukrzycowych faktycznie zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycy.

Większość leków przeciwcukrzycowych ma na celu zwiększenie poziomu insuliny w organizmie, aby przeciwdziałać stale rosnącemu poziomowi glukozy. Jednym z największych problemów związanych z konwencjonalnym leczeniem są negatywne skutki uboczne, które w rzeczywistości wydają się nasilać powikłania cukrzycy.

Zyski i straty

Poniżej lista najczęściej stosowanych leków przeciwcukrzycowych i ich głównych skutków ubocznych:

• Metformina – zwiększa wrażliwość na insulinę. Obniża również produkcję glukozy w wątrobie. Skutki uboczne obejmują nudności i biegunkę oraz przyrost masy ciała. Innym znaczącym, udokumentowanym skutkiem ubocznym metforminy jest niedobór witaminy B12, co dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia neuropatii.
• Sulfonylomoczniki – ta klasa leków pomaga organizmowi wydzielać więcej insuliny. Skutki uboczne obejmują niski poziom cukru we krwi i przyrost masy ciała.
• Meglitynidy – leki te stymulują trzustkę do wydzielania większej ilości insuliny. Skutki uboczne obejmują niski poziom cukru we krwi i przyrost masy ciała.
• Tiazolidynodiony – podobnie jak metformina,leki te zwiększają wrażliwość tkanek organizmu na insulinę. Ta klasa leków została powiązana z przyrostem masy ciała i zwiększonym ryzykiem niewydolności serca i złamań. Przykładami tiazolidynodionów są rozyglitazon (Avandia) i pioglitazon (Actos).
• Inhibitory SGLT2 – zapobiegają ponownemu wchłanianiu cukru przez nerki do krwi. Zamiast tego cukier jest wydalany z moczem. Działania niepożądane mogą obejmować: infekcje drożdżakowe, infekcje dróg moczowych, zwiększone oddawanie moczu i niedociśnienie.
• Terapia insuliną – insulina obniża poziom glukozy we krwi i jest hormonem magazynującym tłuszcz, więc powoduje przyrost masy ciała. Sprzyja stanom zapalnym w organizmie. Gdy jest stosowana w nadmiarze, powoduje brak równowagi hormonalnej i zwiększa magazynowanie tkanki tłuszczowej.

Brak stuprocentowej skuteczności

Należy jednak pamiętać, że chociaż większość tych leków przeciwcukrzycowych może obniżać poziom cukru we krwi, zwiększać poziom insuliny lub uwrażliwiać organizm na insulinę, nadal nie zapobiegają one poważnym i zagrażającym życiu powikłaniom cukrzycy: wysokiemu ciśnieniu krwi, wysokiemu poziomowi cholesterolu LDL, wysokiemu poziomowi trójglicerydów, słabemu popędowi płciowemu, bezpłodności, zakrzepom krwi, niewydolności nerek, infekcjom i amputacjom, rakowi, depresji, chorobom serca, udarom, chorobie Alzheimera i wielu innym.

Leczenie insuliną stwarza również większą podatność na raka. Związek między cukrzycą a rakiem jest dość jasny – w rzeczywistości kilka badań wykazało nawet o 30 proc. zwiększone prawdopodobieństwo, że u pacjentów z cukrzycą przyjmujących dodatkowo insulinę może rozwinąć się rak: okrężnicy, piersi lub prostaty.

Berberyna jako zamiennik

Berberyna na cukrzycę typu 2 okazała się równie skuteczna jak leki przeciwcukrzycowe. Istnieje kilka naturalnych rozwiązań pomagających w leczeniu cukrzycy typu 2, a berberyna ma silne podstawy jako szczególnie skuteczna w przypadku cukrzycy typu 2.

Berberyna to potężny ekstrakt roślinny o kilku imponujących korzyściach zdrowotnych. Może skutecznie obniżyć poziom cukru we krwi, pomóc w utracie wagi i poprawić zdrowie serca – dwie rzeczy, których nie może zrobić większość farmaceutycznych leków na cukrzycę. Jest również przeciwzapalna i przeciwdrobnoustrojowa i skuteczna przeciwko: biegunce, pasożytom jelitowym, Candida albicans i prawdopodobnie opornemu na metycylinę Staphylococcus aureus.

Oto jak działa berberyna:

• Zmniejsza oporność na insulinę, zwiększając jej skuteczność.
• Zwiększa glikolizę, rozpad glukozy wewnątrz komórek.
• Zmniejsza produkcję glukozy w wątrobie.
• Spowalnia trawienie węglowodanów.
• Zwiększa liczbę pożytecznych bakterii w jelitach.

Berberyna – skuteczność kontrolowana

Berberyna to bioaktywny ekstrakt roślinny, który pochodzi z kilku różnych rodzajów roślin, w tym ze: złotogłowia, korzenia winogron oregon, berberysu, kurkumy drzewnej i gorzknika kanadyjskiego. Jest stosowany zarówno w medycynie ajurwedyjskiej, jak i chińskiej od ponad 2500 lat, a obecnie jest szeroko używany i badany we współczesnym świecie. Kilka imponujących badań pokazuje, że berberyna może obniżać poziom glukozy we krwi równie skutecznie jak lek metformina, bez negatywnych skutków ubocznych.

Dwa z najbardziej znanych recenzowanych badań opublikowanych w czasopismach „Metabolism” i „Journal of Clinical Endocrinology” porównywały berberynę w jednej grupie z metforminą (Glucophage) w innej grupie. Grupa berberyny miała bardzo podobne działanie obniżające poziom cukru we krwi jak grupa metforminy. Ponadto berberyna skutecznie obniżała także: trójglicerydy, cholesterol LDL i ciśnienie krwi… Trzy rzeczy, których metformina nie potrafi!
• Hemoglobina A1c spadła z 9,5 proc. do 7,5 proc. (zmniejszenie o ok. 21 proc.).
• Stężenie glukozy we krwi na czczo (FBG) spadło z 190,8 do 124,2 mg/dl.
• Stężenie glukozy poposiłkowej we krwi (PBG) spadło z 356,4 do 199,8 mg/dl.
• Trójglicerydy od 100,5 do 79,2 mg/dl.

Zbawienny enzym

Berberyna działa poprzez stymulację wychwytu glukozy do komórek, poprawia wrażliwość na insulinę i zmniejsza produkcję glukozy w wątrobie. Ta recenzja opublikowana w „International Journal of Endocrinology” dodatkowo rozwinęła rolę berberyny w leczeniu cukrzycy typu 2: „BBR [berberyna] jest stosowana w leczeniu nefropatii cukrzycowej (DPN), neuropatii cukrzycowej (DN) i kardiomiopatii cukrzycowej ze względu na jej działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne”.

Jak działa berberyna? 

Berberyna działa poprzez aktywację enzymu regulującego metabolizm w komórkach organizmu, zwany AMPK – kinaza białkowa aktywowana monofosforanem adenozyny.

Adenozyna to związek chemiczny, który w naturalny sposób występuje we wszystkich komórkach ludzkiego organizmu. Jako lek pozwala ustabilizować ciężką arytmię serca, a w składzie kosmetyków wygładza zmarszczki, zwiększa sprężystość skóry oraz stymuluje porost włosów.

AMPK reguluje różnorodne czynności biologiczne, które normalizują nierównowagę lipidów, glukozy i energii. Zespół metaboliczny, będący prekursorem cukrzycy, pojawia się, gdy te szlaki AMPK są wyłączone. Powoduje to wysoki poziom cukru we krwi, wysoki poziom cholesterolu, wysokie trójglicerydy i problemy z energią. AMPK przenosi energię na naprawę i konserwację komórek. Aktywacja AMPK przynosi podobne korzyści w przypadku cukrzycy i zespołu metabolicznego jak: ćwiczenia, dieta i utrata masy ciała.

Berberyna i utrata masy ciała

Naukowcy zauważają, że berberyna ma potencjalne zastosowanie kliniczne w redukcji trzewnej tkanki tłuszczowej i kontrolowaniu otyłości. Ma też zdolność hamowania procesu magazynowania tłuszczu, a także poprawia działanie: insuliny, leptyny i adiponektyny – hormonów tkanki tłuszczowej.
 
Leptyna jest bardzo silnym hormonem wytwarzanym przez komórki tłuszczowe. Mówi twojemu mózgowi, czy powinieneś jeść, czy nie. Leptyna to sposób, w jaki komórki tłuszczowe komunikują się z mózgiem. Jeśli sygnalizacja leptyny działa, gdy zapasy tłuszczu są pełne, powodują wzrost poziomu leptyny, który mówi mózgowi, aby przestał jeść i magazynować tłuszcz. Problem polega oczywiście na tym, że kiedy ta sygnalizacja idzie nie tak jak powinna, powoduje to nadmierne jedzenie i magazynowanie tłuszczu.

Adiponektyna to hormon wydzielany przez komórki tłuszczowe, który pomaga kontrolować regulację glukozy i utlenianie kwasów tłuszczowych. Osoby otyłe często mają niski poziom adiponektyny, ale berberyna pomaga zwiększyć jej poziom, co pomaga w normalizacji funkcji metabolicznych. Najważniejsze jest to, że berberyna może zmniejszyć rozmiar komórek tłuszczowych i ich liczbę.

Uważa się również, że berberyna wzmacnia brunatny tłuszcz, który jest specjalnym rodzajem tłuszczu generującym ciepło spalającym energię zamiast ją magazynować. Jest obciążony aktywnymi komórkami mitochondriów, które przekształcają ten tłuszcz w energię wytwarzającą ciepło. To badanie na zwierzętach pokazuje, jak berberyna zwiększa wydatek energetyczny, pomaga spalać tłuszcz, poprawia tolerancję na zimno i wzmacnia aktywną brązową tkankę tłuszczową.

Pamięć i funkcje poznawcze

Poziom cukru we krwi, wrażliwość na insulinę i cukrzyca idą w parze z zaburzeniami pamięci i funkcji poznawczych. Obecnie uważa się, że wysoki poziom cukru we krwi i cukrzyca są związane ze zwiększonym ryzykiem choroby Alzheimera.

W niektórych badaniach na zwierzętach stwierdzono, że berberyna poprawia funkcję pamięci, zachowując substancję chemiczną mózgu, acetylocholinę, która jest ważna dla pamięci, skupienia i funkcji poznawczych. Rezultatem dla berberyny była poprawa uczenia się i pamięci, wraz z niższym stresem oksydacyjnym.

Jak przyjmować berberynę

Ogólnie rzecz biorąc, w większości badań stosowano bezpieczne dawki, począwszy od dawki 500 mg. Tak więc 500 mg dwa do trzech razy dziennie to dobra dawka na początek. Należy przyjmować berberynę z posiłkiem lub na pełny żołądek, aby uniknąć rozstroju żołądka i wykorzystać częsty skok glukozy i lipidów po posiłku. Najlepiej zacząć od jednej dawki dziennie i powoli ją zwiększać, aby zapewnić sobie kontrolę.
 
Kiedy stosujemy berberynę, pamiętajmy, że może być konieczne znaczne zmniejszenie insuliny, więc należy często monitorować poziom cukru we krwi. Wielu diabetyków było w stanie całkowicie odstawić farmaceutyczne leki przeciwcukrzycowe, w końcu również berberynę.

Berberyna – skutki uboczne i zalety

Jeśli cierpimy na jakąś chorobę lub przyjmujemy jakiekolwiek leki, w tym antybiotyki, zdecydowanie zaleca się rozmowę z lekarzem. Jest to szczególnie ważne, jeśli obecnie bierzemy leki obniżające poziom cukru we krwi, aby lekarz mógł monitorować jego poziom we krwi i aktualne poziomy leków.
 
Diabetycy stosujący inne leki, muszą zachować ostrożność podczas korzystania z berberyny, aby uniknąć niebezpiecznie niskiego poziomu cukru we krwi.

Osoby z niskim ciśnieniem krwi powinny również zachować ostrożność podczas używania berberyny, ponieważ może ona w naturalny sposób obniżyć ciśnienie krwi.

Kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny przyjmować berberyny.

Ogólnie rzecz biorąc, ten naturalny związek ma wyjątkowy profil bezpieczeństwa. Główne działania niepożądane są niewielkie, ale mogą powodować: kurcze mięśni, biegunkę, wzdęcia, zaparcia lub łagodny ból brzucha. Pozostańmy przy mniejszych dawkach – rozłożonych w ciągu dnia i po posiłkach – aby uniknąć większości z tych skutków ubocznych.

Oprócz ogromnych korzyści dla cukrzycy, berberyna jest również pomocna w innych problemach:

• starzenie się,
• infekcje żołądkowo-jelitowe,
• choroba serca,
• wysoki cholesterol,
• nadciśnienie (wysokie ciśnienie krwi),
• wyzwania immunologiczne,
• niska gęstość kości.

Jest to więc pewnego rodzaju medyczny omnibus, który warto mieć na uwadze nie tylko przy cukrzycy.

Opracowanie Mirosław Prandota

Bibliografia:

Yu-Guang Ma et al., Berberine reduced blood pressure and improved vasodilation in diabetic rats, „Journal Molecular Endocrinology”, Oct 2017.

Marco Tullio Suadoni, Iain Atherton,  Berberine for the treatment of hypertension: A systematic review, Complementary Therapies in Clinical Practice, Feb 2021.