Maliny

Maliny to owoce, które chętnie są uprawiane na działkach i przydomowych ogródkach. Podczas leśnych wędrówek trudno się oprzeć, by ich nie zerwać i od razu nie spożyć. Są bardzo smaczne, soczyste i przyciągają wyrazistą barwą. To przysmak mający wiele zalet zdrowotnych. Pomaga niwelować gorączkę, wzmacnia odporność organizmu, poprawia przemianę materii, a ze względu na niski indeks glikemiczny spożywać go mogą diabetycy. Jakie jeszcze właściwości mają maliny?

Malina właściwa (Rubus idaeus L.) to roślina wieloletnia należąca do rodziny różowatych. Rośnie dziko w niektórych regionach Azji oraz w Europie. W Polsce jest bardzo popularna i uprawiana na plantacjach oraz ogródkach przydomowych. Występuje również w lasach. Owoce mogą mieć barwę czerwoną, żółtą oraz czarną. Krzew maliny najlepiej rozwija się na obszarach, które są zacienione oraz osłonięte od słońca, a gleby żyzne i wilgotne, najlepiej o odczynie pH 6,5. Wykazuje odporność na niskie temperatury. Nie rośnie na ziemiach piaszczystych i nadmiernie podmokłych. Preferuje lasy, zarośla oraz zbocza.

Maliny ze względu na smak i aromat chętnie są spożywane na surowo. Wykorzystuje się je również jako dodatek do sałatek owocowych, koktajli, a także wypieków. Często znajdują zastosowanie jako dekoracja ciast i tortów. Wytwarza się z nich dżemy i konfitury. Są od wieków wykorzystywane jako surowiec zielarski stosowany na wiele dolegliwości. Z malin powstają także: napoje, lemoniady, soki, nalewki oraz wina.  

Maliny są cenione ze względu na mnogość składników odżywczych

Wartość energetyczna 100 g malin wynosi 43 kcal, a indeks – glikemiczny 25. Owoce te zawierają witaminy: A, B1, B2, B3, B6, B9, C oraz E. Swoje walory prozdrowotne zawdzięczają także takim biopierwiastkom jak: potas, wapń, fosfor, magnez, cynk, mangan, miedź i żelazo. W składzie malin są również: pektyny, kwas salicylowy, cytrynowy, asparginowy, glutaminowy oraz: garbniki, żywice, antocyjany, cukry, polifenole, błonnik pokarmowy, karotenoidy, tokoferole, a także olejek eteryczny.

Maliny wspomagają organizm w czasie przeziębienia i infekcji wirusowych

Syrop czy napój z malin stosowany był już w dawnych czasach w medycynie ludowej jako skuteczny środek wspomagający organizm w trakcie chorób i infekcji wirusowych. Owoce te wykazują działanie przeciwgorączkowe, a także napotne. Szczególnie skuteczne są napary przyrządzane na ich bazie. Spożywane profilaktycznie wspomagają układ immunologiczny. Często zalecane są w okresie wiosennych i jesienno-zimowym na wzmocnienie odporności. Właściwości lecznicze wykazują szczególnie syropy z malin podawane również dzieciom. 

To warto wiedzieć

Lecznicze właściwości mają nie tylko owoce malin, ale również liście, z których przygotowuje się napar. Stosuje się go na zmniejszenie gorączki, wywołanie działań moczopędnych, żółciopędnych, a także do zwalczania stanów zapalnych w organizmie.

Maliny spożywane regularnie przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka rozwoju komórek rakowych

Zawarty w malinach kwas elagowy (należący do grupy polifenoli) ma wpływ na hamowanie rozwoju komórek nowotworowych, zwłaszcza w wątrobie i płucach. Wykazały to badania, w których wykorzystano wyciągi z tych owoców.  W wyniku działania kwasu elagowego substancje rakotwórcze nie mogły wejść w reakcję z DNA.
Składniki odżywcze wchodzące w skład malin wykazują właściwości antyoksydacyjne, a także przeciwwirusowe. Zapobiegają również rozwojowi stanów zapalnych. Spożywanie tych owoców może zapobiec wystąpieniu nowotworów zarówno w formie łagodnej, jak i złośliwej. 

Maliny mogą wspomagać proces odchudzania

Naukowcy wykazali, że maliny zawierają ponad 70 związków zapachowych. Jednym z nich jest keton malinowy, który przyspiesza metabolizm. Wpływa także na zmniejszenie powstawania tkanki tłuszczowej podczas spożywania większej ilości cukrów, a także produktów bogatych w tłuszcze. Zapobiega to przyrostowi wagi. Keton malinowy doskonale sprawdza się przy odchudzaniu i pozwala na leczenie otyłości.  
Ponadto występujący w malinach błonnik pokarmowy wpływa na lepszą perystaltykę jelit oraz usuwa zbędne produkty przemiany materii. Natomiast zawarte w liściach tej rośliny garbniki hamują biegunkę, nie pozwalając na rozwój bakterii jelitowych.

To warto wiedzieć

Maliny poddane procesowi liofilizacji (konserwacja polegająca na suszeniu produktów po wcześniejszym zamrożeniu) to produkt, który może być dłużej przechowywany. Istotne jest to, że wszystkie składniki odżywcze pozostają zachowane.  

Maliny obniżają poziom insuliny

Badania przeprowadzone w Oklahoma State University dowiodły, że już po kilku godzinach od spożycia posiłku z dodatkiem malin, zmniejszył się poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą. Po ok. 30 dniach spadło także stężenie ciśnienia oraz markery stanu zapalnego we krwi. Natomiast inne badanie wykonane w Illinois Institute of Technology na osobach mających stan przedcukrzycowy wykazało, że już po spożyciu ok. 125 g malin spada poziom insuliny. Zatem jedzenie tych owoców może zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy, a także wpłynąć na poprawę zdrowia u diabetyków.

Maliny są doskonałym środkiem na zapobieganie wielu dolegliwości

Zawarte w malinach magnez i potas mają wpływ na lepszą pracę serca. Wywar z liści tej rośliny zapobiega wymiotom. Natomiast napar zalecany jest do picia kobietom, które w trakcie miesiączki narzekają na silne bóle. Zawarte w nim związki wywołują bowiem rozkurcz mięśni gładkich macicy, dzięki czemu zmniejszają dolegliwości. Spożywanie tych owoców jest dobrym pomysłem na uszczelnienie naczyń krwionośnych, a także zapobieganie wystąpienia chorób układu krążenia.

Badania naukowe wykazują, że maliny warto spożywać po aktywności sportowej. Przyczyni się to do szybszej i efektywniejszej regeneracji mięśni. Dzięki zawartości żelaza owoce te mogą też wspomóc leczenie niedokrwistości.

Maliny wykorzystuje się również w kosmetyce jako składnik kremów i maseczek. Owoce te wpływają na odżywienie komórek skóry, która dzięki temu staje się jędrniejsza i młodsza. Poprawia się także jej wygląd.   

Przepis na napar z malin na przeziębienia i infekcje

Dwiema szklankami wrzącej wody należy zalać 3 łyżki stołowe owoców malin. Do tego dodajemy także: kilka kropel cytryny, kwiat lipy, imbir, a następnie odstawiamy pod przykryciem na ok. 15 minut. Po tym czasie miksturę należy odcedzić, dodać 2 łyżeczki miodu – taki napój jest gotowy do spożycia. Napar warto stosować przy: przeziębieniach, infekcjach wirusowych i katarze.

Opracował Jarosław Cieśla