Kurki – złoto prosto z lasu

Tego roku przyroda nabrała niesamowitego tempa. Upalna wiosna przyspieszyła cykl wegetacyjny roślin, wiele z nich urosło nawet miesiąc wcześniej niż zazwyczaj. Popularne grzyby jadalne  pojawiły się w lasach bardzo wcześnie, a terminy nie zgadzały się z tymi podanymi w atlasach grzybów. W sieci już od maja internauci z dumą ogłaszali światu swoje zdobycze - a to zdjęcie borowika szlachetnego czy koźlarza babki…

Zbieranie grzybów jest ulubionym zajęciem Polaków, w ojczyźnie tradycja zbieractwa jest kontynuowana od pokoleń, a motyw zbierania grzybów utrwalali poeci różnych epok.

Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice,

Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice, [kurki- przyp. red.]

Co są godłem panieństwa, bo czerw ich nie zjada,

I dziwna, żaden owad na nich nie usiada.

Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,

Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.

Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy

I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,

Czy świeży, czy solony, czy jesiennej pory, Czy zimą.

Ale Wojski zbierał muchomory...

Pan Tadeusz, Adam Mickiewicz

Wieszcz wspomniał o lisicach (kurkach), na których „żaden owad na nich nie usiada”. W dalszej części artykułu zostanie opisany fenomen, dlaczego kurek „czerw nie zjada”.

Kurki w kuchni

Grzyby kurki (właściwa nazwa to pieprznik jadalny) są bardzo chętnie wykorzystywane w kuchni polskiej. Walory smakowe i wizualne kurek dają wiele  możliwości do kreowania wymyślnych dań. Owocniki są aromatyczne i chrupkie, a przy tym pięknie wyglądają.

Liszkę, stągiewkę jadalną lub lisicę (są to inne nazwy tego grzyba) można marynować, dusić, podawać jako sos, robić z nich farsze do naleśników, wykwintne zupy-kremy lub po prostu zjeść z jajecznicą. Pieprzniki jadalne można mrozić, więc jeśli trafi się grzybowy urodzaj, można je w ten sposób przechowywać.

Te pomarańczowe grzybki pojawiają się od czerwca (w tym roku nawet od maja) i wzrastają aż do listopada. Sezon na nie jest bardzo długi, warto więc wykorzystać ich walory w kuchni oraz w przydomowej apteczce. Kurki można spotkać w lasach liściastych i iglastych, rosną najczęściej na glebach o odczynie kwaśnym.

Uwaga!

Możliwość pomylenia z lisówką pomarańczową

Lisówka pomarańczowa to grzyb, z którym można pomylić kurkę. Atlasy podają, że lisówka jest grzybem niejadalnym, w większych ilościach może wywołać zaburzenia trawienne.

Jak rozróżnić lisówkę pomarańczową od pieprznika jadalnego:

Jeśli ktoś raz zbierał kurki w lesie, nie powinien pomylić tego charakterystycznego grzyba z żadnym innym.

Przepis na zupę z kurek

Składniki:

• 1 litr bulionu
• ok. 350 g kurek (większe pokroić)
• 350 g ziemniaków
• 2 łyżki masła
• 1 cebula
• 1 ząbek czosnku
• 1 marchewka
• szczypta kurkumy
• papryczka chilli
• 1 łyżka posiekanego koperku
• 150 g gęstej śmietany 18%
• sól, pieprz
  
  

Przygotowanie:

Na maśle zeszklić pokrojoną w kosteczkę cebulę, dodać umyte kurki, papryczkę oraz przepołowiony czosnek. Smażyć przez kilka minut, co chwilę mieszając. Dodać obrane i pokrojone w kosteczkę ziemniaki oraz pokrojoną w cienkie paski marchewkę. Wlać gorący bulion  całość zagotować. Zmniejszyć ogień, przykryć i gotować przez około 20 minut, do czasu aż ziemniaki będą miękkie. Na koniec dodać koperek, doprawić świeżo zmielonym pieprzem i kurkumą. Zahartowaną śmietanę dodać do garnka z zupą, wymieszać i odstawić z ognia.

Kasza jaglana z kurkami i jajkiem sadzonym

Składniki:

• 1/4 szklanki surowej kaszy jaglanej
• ok. 100 g umytych i osuszonych kurek
• 2 łyżki posiekanej natki
• 3 łyżki pokrojonej w kosteczkę cebuli
• 1 starty ząbek czosnku
• 1 jajko
• masło
• sól, pieprz
  
  

Przygotowanie:

Ugotować kaszę. Posiekać natkę, cebulę, zetrzeć czosnek. Na patelni roztopić łyżkę masła, zeszklić cebulę, pod koniec dodać starty czosnek i chwilę razem podsmażać. Dodać kurki i smażyć przez około 3-4 minuty, często mieszając. Doprawić solą, pieprzem, następnie dodać kaszę i smażyć razem przez około 2 minuty. Na koniec dodać natkę i smażyć jeszcze przez minutę. Na oddzielnej patelni usmażyć na maśle jajko sadzone, doprawić solą, położyć na kaszy i serwować.

Lecznicze właściwości kurek

Oprócz niezaprzeczalnych walorów kulinarnych pieprzniki jadalne mają potwierdzone działania lecznicze. Jeśli ktoś miał okazję zbierać kurki, mógł zauważyć, że grzyby te nigdy nie są robaczywe. Wynika to z faktu, iż pieprzniki zawierają bardzo silną substancję, która skutecznie neutralizuje wszelkiego rodzaju robaki. Związek ten nosi nazwę hitinmannozy, którą wykorzystuje się w kuracjach odrobaczających organizm ludzki. Hitinmannoza jest tak silna, że paraliżuje jajeczka pasożytów, których nawet sok żołądkowy nie byłby w stanie rozpuścić.

Ważne: kurki tylko na surowo!

Kurki powyżej 50º Celsjusza tracą swoje działanie terapeutyczne. Również sól spożywcza pozbawia grzybów hitinmannozy.  Poddając kurki obróbce termicznej, chcąc przygotować smaczną potrawę, robimy to tylko w celu wykorzystania kurek dla ich wyjątkowego smaku.

Sposób na przygotowanie preparatu przeciwrobaczego z kurek

Świeżo zebrane kurki oczyścić, opłukać, pokroić, osuszyć, i równomiernie rozłożyć. Zaleca się suszyć na słońcu przez kilka dni, wówczas grzyby zostaną dodatkowo nasycone witaminą D. Suszyć do momentu, aż utracą wodę, pilnować, by ich nie wysuszyć „na wiór”, nie wolno dopuścić, by ściemniały. Na noc przechowywać w domu.

Po wysuszeniu zmielić w młynku i przechowywać w szczelnie zamkniętym, szklanym pojemniku, w ciemnym miejscu.

Zmielone kurki można dodawać do rozmaitych, chłodnych dań, pamiętając, by nie przekraczać dobowej dawki 1-2 łyżeczek.

Przeciwpasożytnicza nalewka z kurek (kurkówka)

Sposób przygotowania:

Drobno pokrojone kurki, w ilości 2-3 łyżek stołowych, wsypać do słoika o pojemności 200 ml, zalać 150 ml wódki, zamknąć słoik i odstawić do lodówki na okres 14 dni. Przed każdym spożyciem wstrząsnąć. Pić przed snem od 1-2 łyżeczek nalewki przez 20 dni.

Nadal często można się spotkać ze powiedzeniem, iż „grzyby nie mają żadnych wartości”. Jest to stwierdzenie błędne, ponieważ w grzybach wykryto wiele substancji chemicznych o  szerokim działaniu prozdrowotnym.

Pieprznik jadalny bogaty jest w wiele takich związków. Zbierzmy te informacje w jedną całość:

Omówiona wcześniej hitinmannoza jest substancją neutralizującą wszystkie występujące w organizmie robaki ludzkie.  Paraliżuje ona układ nerwowy robaków, uśmiercając je.

Kwas trametonolinowy to kolejny ważny składnik zawarty w kurkach. Wykorzystywany jest w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby i nowotworów.

Ergosterol (prowitamina D2) pomaga zarówno zapobiegać jak i leczyć przewlekłe choroby, w tym wiele rodzajów nowotworów, choroby układu krążenia, cukrzycę czy osteoporozę. Skutecznie radzi sobie z chorobami zakaźnymi, zarówno o podłożu bakteryjnym, jak i wirusowym.

Kurki są bogate w witaminy: A, E, C, PP, D2, B1, B2 oraz minerały: wapń, magnez, sód, potas, fosfor, chlor, siarka, żelazo, mangan, fluor, miedź i cynk, ze względu na wysoką zawartość białka, sprawdzą się w diecie wegetariańskiej.   

Włączajmy kurki do naszego menu. Grzyby mogą być wspaniałym uzupełnieniem diety ze względu na zawartość łatwo przyswajalnych aminokwasów, (w tym także aminokwasów egzogennych, które nie mogą być syntetyzowane w organizmie i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem), minerałów, witamin i błonnika.

Jedzmy kurki ze smakiem i na zdrowie.

Opracowała Agata Majcher