Kościec

Kościec, inaczej „szkielet” lub „układ kostny” to wszystkie kości składające się na nasze ciało. U dorosłego człowieka szkielet ma 206 kości. Cały kościec składa się z: kręgosłupa, klatki piersiowej, kończyn górnych, dolnych oraz czaszki.

Kręgosłup to ruchoma oś tułowia i szyi. Wraz z żebrami i mostkiem tworzy kościec osiowy. Położony jest po stronie grzbietowej, przebiega od podstawy czaszki do dolnego końca tułowia.

Kościec składa się z 33–34 kręgów:

• 7 szyjnych C1-C7,
• 12 piersiowych Th1-Th12,
• 5 lędźwiowych L1-L5,
• 5 krzyżowych S1-S5,
• 4 lub 5 guzicznych Co1-Co4-5.

Budowa kręgu

Kręg zbudowany jest z: trzonu kręgu i łuku kręgowego oraz z odchodzących od łuku 7 wyrostków, spośród których 4 to wyrostki stawowe górne i dolne, 2 skierowane ku bokom i 1 wyrostek kolczysty. Wcięcia kręgowe dwóch sąsiednich kręgów tworzą otwory międzykręgowe – prawy i lewy, przez które wychodzą z kanału kręgowego nerwy rdzeniowe. Wewnątrz kręgu pomiędzy trzonem a łukiem znajduje się otwór kręgowy, wszystkie otwory razem tworzą kanał kręgowy, w którym przebiega rdzeń kręgowy. Powierzchnia górna i dolna trzonów kręgowych jest zrośnięta z krążkiem międzykręgowym. Łuk kręgu na nasadzie po prawej i lewej stronie ma po 2 wcięcia: wcięcie kręgowe górne i dolne, przy czym wcięcie dolne jest głębsze od górnego. Wcięcia dwóch sąsiadujących kręgów tworzą otwór międzykręgowy, przez który przechodzą nerwy i naczynia krwionośne.

Kręgi szyjne – pierwszy, zwany szczytowym, nie ma trzonu, tylko dwie części boczne oraz połączone z nimi łuki: przedni i tylny. Łuki kręgów szyjnych są cienkie i pochylone lekko w dół. Obejmują duże, trójkątne otwory kręgowe. Wszystkie kręgi szyjne w swych wyrostkach poprzecznych mają otwory. Drugi kręg szyjny (obrotowy) tworzy oś, dokoła której obraca się kręg szczytowy wraz z głową. Siódmy, ostatni, kręg szyjny, nazywany jest także kręgiem wystającym. Jako kręg przejściowy między częścią szyjną a piersiową kręgosłupa zatraca on niektóre właściwości kręgów szyjnych, a zyskuje inne – kręgów piersiowych.

Kręgi piersiowe – są ruchomo połączone z żebrami. Na bocznych powierzchniach trzonu znajdują się dołki żebrowe do połączenia stawowego z żebrem.

Kręgi lędźwiowe – cechuje je bardzo masywna budowa trzonów. Posiadają 3 rodzaje wyrostków:

• stawowe (górne i dolne) są ustawione pionowo; na bocznej stronie wyrostka stawowego górnego znajduje się mały wyrostek suteczkowaty;
• kolczyste odchodzące od łuku prosto ku tyłowi, niekiedy bywają nieco zgięte ku dołowi, przy czym ich końce są zazwyczaj zgrubiałe;
• poprzeczne odchodzące od podstawy łuku i od trzonu kręgu; zbudowane są głównie ze szczątkowych żeber lędźwiowych, w znacznie mniejszym stopniu z właściwych wyrostków poprzecznych.
  
  

Łuki kręgowe stanowią mocną, zwężoną u nasady, a poszerzające się w tyle strukturę.

Kręgi krzyżowe zrastają się w jedną całość zwaną „kością krzyżową”, podstawą skierowaną ku górze, a wierzchołkiem ku dołowi. Od strony miednicy powierzchnia kości krzyżowej jest wklęsła, a od strony grzbietu – wypukła. Wewnątrz kości krzyżowej znajduje się kanał krzyżowy.

Kręgi guziczne występują u człowieka w postaci szczątkowej, a połączone ze sobą tworzą kość guziczną.

Ruchy w kręgosłupie

Wszystkie kręgi zespolone w jedną całość tworzą kręgosłup. Kręgi w kręgosłupie połączone są ze sobą za pomocą chrząstkozrostów, więzozrostów i stawów. Chrząstkozrosty kręgosłupa tworzą krążki międzykręgowe zbudowane z chrząstki włóknistej. Ruchy kręgosłupa zachodzą tylko w nadkrzyżowych odcinkach kręgosłupa. W odcinku szyjnym istnieje możliwość zginania, prostowania, zgięć bocznych oraz ruchów obrotowych. W odcinku piersiowym możliwe są ruchy obrotowe, boczne zgięcia oraz nieznaczne ruchy zginania i prostowania. W odcinku lędźwiowym możliwe jest zginanie, prostowanie, zginanie na boki, a także ruchy obwodzenia.

Naturalne krzywizny kręgosłupa

Kręgosłup z natury jest naturalnie powykrzywiany, rozróżnia się lordozę – krzywiznę szyjną i lędźwiową oraz kifozę – krzywiznę piersiową i krzyżową.

Opracowała  Agata Majcher