Kości kończyny górnej

Szkielet kończyny górnej dzieli się na kości obręczy kończyny górnej i kości kończyny górnej wolnej.

Kości obręczy kończyny górnej tworzą obojczyk i łopatka.

Obojczyk jest mocną, wygiętą kością długą, w kształcie litery S i stanowi wyraźną granicę między szyją a klatką piersiową. W jego budowie wyróżnia się dwa końce: mostkowy i barkowy. Obojczyk nie ma jamy szpikowej, bądź jest ona bardzo niewielka.

Łopatka jest kością płaską – w kształcie trójkąta. Przylega na grzbiecie do żeber (od II do VII). Kość ta jest swobodnie zawieszona między mięśniami, jednak bocznie łączy się stawowo z obojczykiem i kością ramienia. Na grzbietowej powierzchni łopatki występuje listewka kostna, zwana grzebieniem łopatki, która kończy się na stronie bocznej wyrostkiem barkowym. Kąt boczny łopatki ma nieco wklęsłą powierzchnię stawową zwaną wydrążeniem stawowym. Od brzegu górnego, przyśrodkowego od wydrążenia stawowego odchodzi wyrostek kruczy wyczuwalny poniżej końca barkowego obojczyka.

Kości kończyny wolnej (bez obręczy) tworzą:

• kość ramienna,
• dwie kości przedramienia: łokciowa i promieniowa,
• kości ręki: nadgarstek, śródręcze, kości palców.
  
  

Kość ramienna jest kością długą, na której końcu bliższym znajduje się głowa kości pokryta powierzchnią stawową. Na granicy końca bliższego i trzonu jest przewężenie, zwane szyjką chirurgiczną. Na końcu dalszym znajduje się pokryty chrząstką kłykieć zbudowany z części bocznej (główki) i części przyśrodkowej (bloczku).

Kość łokciowa położona jest po stronie przyśrodkowej przedramienia. Na końcu bliższym tej kości (z przodu) leży wyrostek dziobiasty, a z tyłu – wyrostek łokciowy. Między oboma wyrostkami znajduje się wcięcie bloczkowe, z kolei koniec dalszy, zaokrąglony to głowa kości łokciowej.

Kość promieniowa na końcu bliższym ma głowę i szyjkę, a na końcu dalszym – skierowaną ku dołowi powierzchnię stawową nadgarstkową.

Kości nadgarstka ułożone są po cztery w dwóch szeregach – bliższym i dalszym.

Kciuk (zwany także „palcem pierwszym”) usytuowany jest w szeregu bliższym, kolejne kości to: kość łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata. W szeregu dalszym znajdują się kości: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata.

Kości śródręcza wyróżnia się pięć, a z każdej z nich znajdują się: podstawa, trzon i głowa.

Paliczki to kości palców ręki.

Kciuk składa się z dwóch paliczków: bliższego i dalszego, a pozostałe palce z trzech paliczków: bliższego, środkowego i dalszego.

Stawy kończyny górnej – kończyna górna jest połączona z tułowiem za pomocą dwóch stawów obręczy kończyny górnej: stawu mostkowo – obojczykowego i stawu barkowo- obojczykowego. Ich ruchy są sprzężone i polegają na ustawianiu barku w stosunku tułowia przy ruchach ramienia.

Obręcz kończyny górnej jest połączona z kończyną górną za pomocą stawu ramiennego, który tworzą: wydrążenie stawowe łopatki i głowa kości ramiennej. Staw ramienny wykonuje ruchy zginania prostowania, odwodzenia i przywodzenia oraz obrotu do wewnątrz i na zewnątrz.

Staw łokciowy wykonuje ruchy zgięcia i prostowania, a także ruchy nawracania i odwracania przedramienia oraz ręki. Staw łokciowy składa się z główki i bloczku kości ramiennej oraz z wcięcia bloczkowego kości łokciowej i głowy kości promieniowej.

Staw promieniowo-nadgarstkowy jest zbudowany z powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej i szeregu bliższego kości nadgarstka. Staw wykonuje ruchy zginania, prostowania, odwodzenia promieniowego i łokciowego ręki.

Stawy nadgarstkowo-śródręczne tworzą kości szeregu dalszego nadgarstka i podstawy kości śródręcza.

Staw śródręczno-paliczkowy wykonuje ruchy zginania i prostowania oraz odwodzenia i przywodzenia, z kolei w stawach międzypaliczkowych możliwe są tylko ruchy zginania i prostowania.

Opracowała Agata Majcher