Korzeń maca

Maca (Lepidium meyenii) to roślina pochodząca z peruwiańskich Andów. Można ją spotkać na wysokości od około 3500 m – to ewenement, jeśli chodzi o uprawę roślin przeznaczonych do spożycia. Ciekawe jest też to, że rośnie ona na skalistych glebach, które nie są zbyt przyjazne dla większości roślin. Podobnie jest, jeśli chodzi o klimat.

Maca (pieprzyca peruwiańska; inne nazwy korzenia maca: „peruwiański żeń-szeń”, „skarb Inków”.) to roślina korzeniowa z rodziny kapustowanych, która ma kształt podobny do buraka. I właśnie ten korzeń jest ceniony najbardziej. Nic dziwnego. Znany jest on ze względu na to, że jego przyjmowanie zwiększa energię, wytrzymałość i płodność u ludzi oraz zwierząt. Z tego też powodu był wykorzystywany, aby zapewniać produktywne życie na bardzo dużych wysokościach całym pokoleniom miejscowej ludności.

Historia popularności korzenia maca

Do popularyzacji rośliny (poza obszarami Ameryki Południowej) doszło w latach 90. minionego wieku. A to za sprawą Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), która uwzględniła korzeń maca na liście produktów zalecanych do spożycia. Stało się to w ramach walki z negatywnymi konsekwencjami diety zawierającej produkty przetworzone oraz słodzone napoje. Korzeń maca jest uważany za „superżywność” (superfood), czyli taką, która w swoim składzie zawiera wyjątkowo cenne dla organizmu człowieka składniki.


Maca została dostrzeżona także przez NASA. Ekstrakt z korzenia maca znalazł się w wykazie produktów przeznaczonych do spożycia przez załogi statków kosmicznych. A to dzięki wysokim walorom odżywczym rośliny.

Korzeń maca – właściwości

Świeże korzenie, dostępne w sprzedaży przede wszystkim w krajach Ameryki Południowej, smakiem przypominają cukierki toffi. To popularny dodatek do zup i dań głównych (Peru), przyrządza się z nich dżemy, a także chicha de maca, tj. popularny napój alkoholowy.

Korzeń maca to warzywo korzeniowe, którego właściwości i działanie od wieków doceniają Indianie peruwiańscy. Według nich korzeń macy wykazuje działanie przeciwosteoporozowe oraz łagodzi dokuczliwe objawy menopauzy i miesiączki. Jednak najbardziej słynie z tego, że poprawia sprawność seksualną mężczyzn i kobiet, a także zwiększa płodność.

Korzeń maca na potencję

Jest wiele powodów, dla których popularny jest korzeń maca. Właściwości, które ma, to także wspomniane zwiększenie popędu płciowego u mężczyzn (nie wpływając jednak na poziom hormonów płciowych we krwi) i ułatwianie wystąpienia erekcji. Poza tym korzeń maca poprawia produkcję spermy oraz ruchliwość plemników. Tym samym wywiera pozytywny wpływ na płodność. Obecnie w wielu krajach, także Polsce, wysuszony i sproszkowany korzeń maca jest składnikiem niektórych suplementów diety na potencję.



Wstępne badania dowodzą, że pieprzyca peruwiańska wpływa na utrzymanie właściwej sprawności seksualnej, m.in. dzięki temu, że jest bogatym źródłem białka. Dostarcza ona organizmowi prawie wszystkich niezbędnych aminokwasów – w tym argininę. To właśnie ten aminokwas stanowi 80 proc. biała płynu nasiennego, dlatego jest niezbędny dla mężczyzn aktywnych seksualnie. Poza tym arginina odpowiada m.in. za dopływ krwi do męskich i żeńskich organów płciowych i może podnosić ruchliwość oraz liczbę plemników, przyczyniając się do zwalczania problemów bezpłodności.

Należy jednak zaznaczyć, że dotychczasowe badania nie wskazują jednoznacznie, że maca jest afrodyzjakiem. Poprawa funkcji seksualnych być może jest związana z polepszeniem ogólnego stanu zdrowia wynikającego z przyjmowania tego surowca.


Korzeń maca – wartości odżywcze

Korzeń maca – jak już wcześniej wspomniano – dostarcza organizmowi prawie wszystkich niezbędnych aminokwasów (w sumie zawiera ich 18) – profil tych aminokwasów jest bardzo podobny do profilu aminokwasów: fasoli, soi i soczewicy. Poza tym zawiera on ok. 70 proc. węglowodanów ogółem – w tym 20 proc. błonnika pokarmowego. Sproszkowany korzeń maca to w ok. 4 proc. tłuszcz. Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych wynosi aż 70,7 proc., a nasyconych – 23,9 proc. Zawartość tych pierwszych i ich stosunek względem nasyconych są bardzo korzystne dla zdrowia.

Ponadto pieprzyca peruwiańska zawiera zestaw witamin, takich jak: A, B1, B2, B6, C i E oraz składników mineralnych (wapń, żelazo, miedź, cynk, mangan, potas i sód).
(Źródło: Lutomski J., Maca – żywność energetyzująca czy lek?, „Postępy Fitoterapii” 2001, nr 2–3).

Korzeń maca stosowany jest w leczeniu zaburzeń hormonalnych, nieregularnych menstruacji, a także aby zapobiec dokuczliwym objawom klimakterium (uderzeniom gorąca, suchości pochwy i utracie energii). Badania potwierdzają, że korzeń maca, który nie zawiera fitohormonów, rzeczywiście może być skutecznie stosowany w łagodzeniu dolegliwości związanych z okresem miesiączkowania, jak również w terapii związanej z menopauzą. Korzeń maca może zapobiec także innej dolegliwości, która pojawia się u kobiet w okresie menopauzy – osteoporozie. Sugerują to badania przeprowadzone na samicach szczurów po owariektomii (usunięciu jajników). Okazało się, że podawanie korzenia maca powoduje wyraźny przyrost masy kostnej, przywraca normalną strukturę kości i zwiększa zawartość wapnia w tkance kostnej. Na tej podstawie można przyjąć, że podawanie dużych dawek korzenia przez odpowiednio długi czas kobietom w okresie pomenopauzalnym pozwala na całkowite zabezpieczenie przed usuwaniem estrogenów z organizmu i utrzymanie gęstości mineralnej kości.

Korzeń maca na masę mięśniową?

W Peru korzeń maca jest znany także jako środek wspomagający budowę i wytrzymałość masy mięśniowej. Obecność steroli (ich działanie jest częściowo podobne do działania sterydów anabolicznych) uzasadnia stosowanie surowca i preparatów na bazie tej rośliny w celu zwiększania masy mięśniowej, np. u sportowców czy kulturystów.

Korzeń maca działanie na wzmocnienie

Korzeń maca od wieków jest stosowany przez Indian peruwiańskich jako środek energizujący, rewitalizujący i wzmacniający odporność. Legenda głosi, że wojownicy Inków spożywali korzeń maca przed walką. Miał dodać im sił w starciu z przeciwnikiem.

Obecnie korzeń maca jest polecany w stanach wycieńczenia, osłabienia, niedożywienia i obniżonej odporności. Można go stosować w: zespole przewlekłego zmęczenia, stresie i depresji. Ponadto zalecany jest osobom o intensywnym wysiłku umysłowym, gdyż poprawia pamięć i funkcje umysłu. Sprawdza się także u ludzi w podeszłym wieku oraz w rekonwalescencji. Dlatego też wysuszony i sproszkowany korzeń maca (także w formie kapsułek) jest sprzedawany jako suplement dietetyczny podnoszący żywotność organizmu.

Adaptogen

Tak jak np.: żeń-szeń, ashwagandha, różeniec górski tak i korzeń maca jest adaptogenem. Czyli substancją wspomagającą odporność organizmu na stresy i przeżycia traumatyczne stosowaną w stanach: wyczerpania, niepokoju i zmęczenia. Spożywanie macy prowadzi do zwiększenia energii, wytrzymałości, ale również pozytywnej zmiany oceny sytuacji i odporności na stres.

Korzeń maca – zastosowanie w kuchni

Mieszkańcy Peru zaparzają ususzony korzeń mlekiem lub wodą – w ten sposób osiągają aromatyczną papkę. Poza tym z wysuszonego korzenia wytwarzają mąkę, którą potem stosują do przygotowywania codziennych potraw i wypieków.

Z korzenia maca można również przyrządzić popularny, słodki, aromatyczny, sfermentowany napój o nazwie maca chicha, który jest często mieszany z mocnym alkoholem w celu przyrządzenia coctel de maca.

Najbardziej skutecznym sposobem na przyjmowanie proszku maca jest mieszanie go z wodą lub sokiem owocowym i spożycie na pusty żołądek (10–15 minut przed zjedzeniem śniadania). W ten sposób zwiększamy szybkość wchłaniania i ilość wchłoniętych składników odżywczych. Doskonale się sprawdza jako dodatek do koktajli warzywno-roślinnych, przecierów i innej żywności. Korzeń maca w proszku (ekstrakt z korzenia maca) jest również dostępny w formie wygodnych do przyjmowania kapsułek.



Korzeń maca właściwości korzystne dla kobiet:

•    budowa mięśni,
•    zwiększenie energii,
•    zwiększenie wytrzymałości,
•    zwiększenie libido,
•    poprawa płodności,
•    wzrost włosów,
•    poprawa kolorytu skóry,
•    równoważenie wydzielania hormonów w okresie menopauzy,
•    zapobieganie osteoporozie,
•    wspieranie zdrowia tarczycy,
•    zwiększenie skupienia i jasności myślenia,
•    zmniejszenie depresji.

Korzeń maca właściwości korzystne dla mężczyzn:

•    budowanie mięśni,
•    zwiększenie energii,
•    zwiększenie wytrzymałości,
•    zwiększenie libido i zmniejszenie zaburzeń erekcji,
•    poprawa płodności,
•    wzrost włosów,
•    zdrowie prostaty,
•    mocne zęby i kości,
•    zwiększenie skupienia i jasności myślenia,
•    zmniejszenie depresji.

Opracowanie Tomasz Kapuściński