Koper włoski

Koper włoski jest dodatkiem do wielu potraw. Jego popularność sięga czasów starożytnych, kiedy to wierzono, że ma on magiczną moc, która miała chronić przed demonami i złymi duchami. Oprócz walorów kulinarnych roślina ta, dzięki zawartym w niej substancjom, wpływa na lepsze samopoczucie i poprawę zdrowia. Stosuje się ją przy chorobach układu oddechowego, a także na wzmocnienie odporności. Jakie jeszcze właściwości ma koper włoski?     

Charakterystyka kopru włoskiego

Koper włoski (Foeniculum vulgare), a właściwie „fenkuł włoski" określany również jako „koper słodki“, to dwuletnia roślina należąca do rodziny selerowatych. Występuje także w postaci byliny. Naturalnie można ją spotkać w Azji, a także w krajach śródziemnomorskich. Została  zawleczona do obu Ameryk, Europy i Australii. Jest powszechnie uprawiana.

Łodyga kopru włoskiego może dorastać nawet do dwóch metrów wysokości. Ma gruby korzeń, pierzaste liście i niewielkie kwiaty o żółtej barwie. Wydaje owoce o słodkawym smaku, które często porównuje się do anyżu. Występują w kształcie rozłupni. Do rozwoju roślina potrzebuje dużo ciepła. Najlepiej rośnie na glebach próchniczych, przepuszczalnych i zasadowych – w miejscach o dobrym nasłonecznieniu. Nie toleruje wiatru.

Koper włoski znalazł wiele zastosowań w kuchni. Jest spożywany zarówno na surowo, jak też po obróbce. Stanowi dodatek do sałatek, surówek, sosów, rosołu, zup, potraw mięsnych i rybnych, warzyw, a szczególnie ziemniaków, serów czy też pieczywa. Jest także przyprawą wykorzystywaną do wyrobu kompotów i napojów. Występuje w popularnych mieszankach przyprawowych. Koper włoski sadzi się w rabatach jako roślinę ozdobną.

Składniki kopru włoskiego

O odżywczych i zdrowotnych walorach kopru włoskiego decydują składniki występujące zarówno w  owocach, jak i ziarnie. Roślina zawiera witaminy: A, B1, B2, B3, B6, B9, C, E oraz K. W jej skład wchodzą również biopierwiastki: żelazo, wapń, cynk, potas, sód, fosfor, magnez, mangan oraz miedź. Jest też spora ilość olejku eterycznego, na którego właściwości i aromat wpływają zawarte w nim: cytral, limonen, aldehyd anyżowy, alfa-pinen, safranol czy karwakrol. W zielu nie brakuje także błonnika pokarmowego, flawonoidów, nienasyconych kwasów tłuszczowych i fitosteroli.    

 
Koper włoski wspomaga działanie układu trawiennego

Herbatki i napary z kopru włoskiego są stosowane na problemy żołądkowe. Pomagają na niestrawność i wzdęcia, ponieważ zawarte w zielu substancje działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i jelita. Zaleca się je również w przypadku wstąpienia refluksu żołądkowego oraz bolesnych kolek np. u niemowląt. Koper włoski wpływa na zwiększenie wydzielania żółci, a także soku żołądkowego. Dzięki temu trawienie może przebiegać bez zaburzeń. Poprawia się też perystaltyka jelit, co skutkuje lepszym wypróżnianiem i niwelowaniem zaparć. Roślinę warto podawać osobom, które zmagają się z brakiem apetytu. Herbata z kopru włoskiego jest doskonała nie tylko na dolegliwości żołądkowe. Dzięki działaniu rozkurczowemu świetnie sprawdza się u kobiet, które skarżą się na bolesne miesiączki. Ma też właściwości antyoksydacyjne, co wpływa na zwalczanie wolnych rodników oraz hamuje procesy starzenia się komórek.

Przepis na herbatę z kopru włoskiego

Do naczynia, w którym znajduje się jedna łyżeczka ziaren kopru włoskiego należy wlać litr wody. Całość trzeba gotować do wrzenia. Następnie odstawiamy wywar na ok. 5 minut i odcedzamy. Szklankę takiej herbaty warto pić po każdym posiłku, co ułatwi trawienie pokarmów i wpłynie na lepsze samopoczucie oraz uspokojenie.

Wywary z kopru włoskiego pomagają na infekcje

Koper włoski bardzo dobrze radzi sobie ze stanami zapalnymi. Warto więc spożywać wywary na jego bazie w okresie wzmożonych ataków wirusów, jesienią, zimą i wczesną wiosną. Zaleca się je także do spożywania podczas przeziębienia i grypy. Pomagają zwalczać infekcję gardła i górnych dróg oddechowych, gdyż wykazują działanie antyseptyczne. Łagodzą dolegliwości i przyspieszają powrót do zdrowia. Ponadto olejek z kopru włoskiego ma  właściwości wykrztuśne, gdyż wpływa na aktywizację nabłonka rzęskowego.   

Koper włoski na zwiększenie laktacji

Już w dawnych czasach stosowano napary z kopru na pobudzenie produkcji mleka u matek karmiących piersią. Jednak nie zdawano sobie sprawy z tego, że substancje zawarte w roślinie mogą wywołać pewne skutki uboczne u dzieci. Estrogeny powodują przyspieszone dojrzewanie, a anetol czasami doprowadza do zatrucia. Z tych względów, przed spożyciem kopru włoskiego, kobieta karmiąca piersią powinna wcześniej zasięgnąć opinii lekarza.       

Koper włoski wspomaga pracę układu nerwowego

Substancje zawarte w koprze włoskim wykazują się działaniem przeciwdepresyjnym. Zaleca się jego stosowanie także w przypadku lęków, odczuwania niepokoju i nerwic. Herbatki z ziela uspokajają, dlatego warto, żeby wypijały je osoby narażone na sytuacje stresowe. Ponadto wpływają na lepszą koncentrację, a także poprawiają pamięć.

Inne właściwości kopru włoskiego

•    Koper włoski można stosować również zewnętrznie np. wcierając olejek z rośliny w skórę na zwalczanie wszy oraz świerzbowców.
•    Ekstrakt z ziela bardzo korzystnie działa na oczy i wspomaga leczenie wielu schorzeń z nimi związanych np. jaskry czy zapalenia spojówek.
•    Wykazuje działanie antygrzybicze.
•    Wywary z kopru włoskiego zwalczają bakterie.
•    Osoby, które zmagają się z przykrym zapachem z ust, mogą żuć nasiona kopru, co odświeży ich oddech.
•    Ziele korzystnie działa na skórę, ujędrniając ją i wpływając na jej lepszą kondycję.
•    Koper włoski pomaga w leczeniu infekcji układu moczowego.
•    Kobiety w okresie klimakterium powinny pić herbatki z kopru włoskiego, dzięki czemu nastąpi zmniejszenie dolegliwości związanych z tym stanem. 
•    Składniki zawarte w koprze włoskim pozytywnie wpływają na funkcjonowanie serca oraz układu krążenia.

To warto wiedzieć

Nie należy nadmiernie stosować oleju z kopru włoskiego, gdyż w przeciwnym razie może dojść do podrażnień błon śluzowych w jamie ustnej, gardła czy też przełyku. Nie jest on też wskazany dla kobiet w ciąży.  

Opracował Jarosław Cieśla