Kapusta – odżywcze i lecznicze warzywo

Któż z nas nie jadł kapusty – nie ma zapewne takiej osoby. To przecież bardzo popularne warzywo w Polsce i na świecie. Spożywamy ją często, ale też zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z tego, że oprócz walorów smakowych ma ona cenne właściwości prozdrowotne. Jest to roślina należąca do rodziny kapustowatych, która liczy aż 38 gatunków. Już w starożytnym Rzymie jadano kapustę, poznając się na jej możliwościach leczniczych. Ówcześni znachorzy zalecali bowiem jedzenie kapuścianych liści, aby uodpornić żołądek na nadmierne ilości wina. Był to starodawny sposób na przysłowiowego kaca. Dziś natomiast stosuje się na tę dolegliwość sok z kiszonej kapusty. Wielu znawców tematu uważa nawet, że dawna biedna polska wieś wygrała walkę ze szkorbutem właśnie dzięki kapuście. Ale do rzeczy.

Właściwości prozdrowotne

Kapusta to w zasadzie bomba witaminowo-minerałowa. Ma przy tym niską kaloryczność, dlatego szczególnie zalecana jest osobom odchudzającym się. Zawiera duże ilości witaminy C, ale również: B, A, E oraz K, a także kwas foliowy i rutynę. Nie powinniśmy wyrzucać głąbów kapuścianych – to właśnie w nich skupia się najwięcej witamin. Najlepiej schrupać je na surowo, wkroić do zupy lub wykorzystać do przyrządzania surówki. Ugotowana kapusta traci sporo ze swoich właściwości, dlatego optymalnie jest ją przyrządzać na surowo, ewentualnie zakisić.

Niesamowite walory zdrowotne ma sok z surowej kapusty. Spożywany prosto z sokowirówki lub wyciskarki obniża ryzyko zachorowania na nowotwór (sok dłużej przechowywany traci nieco na swoich właściwościach). Badania naukowe dowodzą, że jest to znakomity środek profilaktyczny na raka jelita grubego. Poprawia również wygląd skóry, włosów i paznokci.

Korzystniejszym dla zdrowia rozwiązaniem jest spijanie soku z kiszonej kapusty. Zawiera on jeszcze więcej witaminy C, odkwasza organizm, utrzymuje odpowiedni poziom flory bakteryjnej jelit, które są jak wiemy ''drugim mózgiem". Poprawia także pracę żołądka (szczególnie zalecany przy wrzodach) i proces trawienia, oczyszcza organizm z toksyn i wzmacnia jego odporność. Jest też bogatym źródłem żelaza, potasu i wapnia, stąd poleca się go osobom z niedoborem tych pierwiastków. Ponadto sok z kiszonej kapusty ma właściwości przeciwzapalne i dezynfekujące. Płukanie nim gardła leczy stany zapalne jamy ustnej i migdałków – z anginą włącznie.

Medycyna ludowa od dawien dawna wykorzystuje surowe liście kapusty do leczenia bólu stawów kolanowych, łokciowych czy zwichnięć. W tym celu należy liście lekko podgrzać (np. na kaloryferze), obić tłuczkiem (aby wydostać sok, ale nie przedziurawić), a następnie obłożyć nimi chory staw i zawiązać bandażem lub innym materiałem. Tego typu okłady można powtarzać kilkakrotnie w ciągu dnia. Jest to skuteczna i sprawdzona metoda leczenia.

Okłady z liści da się również stosować w leczeniu kaszlu czy kataru, chorób płuc czy oskrzeli. Wówczas liście przykładamy do klatki piersiowej. W przypadku zapalenia pęcherza moczowego, kolki nerkowej lub dolegliwości trawiennych, okładać powinniśmy podbrzusze.

Przeciwwskazania

Otóż: takowe są. Jednak nie może to nas zrazić do tego cudownego warzywa. Kapusta jest na przykład ciężkostrawna i nie każdy może się nią objadać do woli. Osoby z wrażliwym żołądkiem, odczuwające dolegliwości wątrobowe czy trzustkowe powinny w szczególności ograniczyć kapustę duszoną w tłuszczu (np. tłusty bigos). Spożyta w dużej ilości może spowodować: wzdęcia, gazy, odbijanie się oraz zgagę. Powodem tego są olejki eteryczne zawierające siarkę, których w kapuście sporo – stąd specyficzny zapach podczas jej gotowania. Aby ułatwić trawienie kapusty, należy dodać przyprawy takie jak: majeranek, kminek czy cząber.

Z kolei wzdęcia po kapuście powodują, że kobiety ciężarne nie powinny objadać się daniami kapuścianymi. Ciężkostrawność warzywa z kolei sprawia, że kapusty nie powinniśmy podawać dzieciom do 1. roku życia. Po tym czasie zacząć można od karmienia niewielką ilością surówki z kiszonej kapusty, aby w kolejnych miesiącach przejść do częstowania swoich pociech daniami z kapusty, ale z umiarkowaniem.

Warzywa kapustne nie są też wskazane dla osób cierpiących na choroby tarczycy. Ich składniki utrudniają bowiem wchłanianie jodu, co jest bardzo istotne w chorobach tego gruczołu. Kapusta zagęszcza też krew (nie dotyczy to soku z kiszonej kapusty), stąd powinny ją ograniczać osoby cierpiące na hemoroidy czy żylaki.

Nie należy jednak zbytnio zrażać się do tego wspaniałego warzywa, gdyż coś przyjmowane z umiarem, nam nie zaszkodzi, a na pewno wzbogaci naszą kuchnię i wpłynie korzystnie na zdrowie. Osobiście najbardziej polecam kiszoną kapustę – pyszne i zdrowe dania z niej oraz soki.

Opracował Sławomir Śmiełowski