Jedzenie, które leczy…

Kiedy mnie pytają, со trzeba jeść, aby być zdrowym, zazwyczaj przytaczam wypowiedź Hipokratesa, który mawiał: „Pożywienie powinno być dla człowieka lekarstwem”. Do jego mądrej sentencji mogę dodać od siebie, że jeśli pożywienie nie ma właściwości zdrowotnych, trzeba go unikać.

Dynia leczy…

Pośród wszystkich warzyw i owoców dynia zajmuje czołową pozycję pod względem zawartości składników prozdrowotnych. Jej miąższ zawiera: witaminę A (β-karoten), której jest znacznie więcej niż w marchwi; witaminy: E, C, K (K1, K2), z grupy B (B1, B2, PP) i D (D2, D3). Powszechnie wiadomo, że witamina D3 jest rzadko spotykana w warzywach i owocach. W dyni natomiast ta witamina jest obecna. Znajdują się w niej również biologicznie aktywne substancje (fitoestrogeny) – hormony roślinne podobne w działaniu do estrogenowych hormonów w organizmie człowieka. Wzmacniają one system odpornościowy i normalizują pracę układu hormonalnego. Dynia jest bogata w składniki mineralne, takie jak: żelazo, wapń, potas, magnez, miedź, fosfor, fluor. Fluor w składzie dyni znajduje się w organicznej postaci, co jest bardzo ważne dla zdrowia zębów. Obecne są w niej także: kwas foliowy – stymulator wzrostu komórek od poczęcia aż do głębokiej starości – i pektyny należące do błonnika rozpuszczalnego, który wchłania z jelit toksyny i metale ciężkie (kadm, ołów, rtęć).

Jakie dolegliwości leczy dynia

Spożywanie dyni szczególnie zalecane jest przy:  
• schorzeniach nerek i pęcherza moczowego,
• cukrzycy,
• dnie moczanowej,
• chorobach narządów ruchu,
• chorobach układu krążenia i mięśnia sercowego,
• anemii i anoreksji, dzięki znacznej zawartości żelaza.
Bardzo wskazana jest też w przerwach pomiędzy zabiegami chemioterapii.

Miąższ dyni

Miąższ dyni jest bardzo skuteczny przy dolegliwościach układu pokarmowego. Aby ułatwić i zregenerować jego pracę w czasach starożytnych zalecane były kasze dyniowe. Wspomagają one odbudowę błony śluzowej żołądka, dwunastnicy i poprawiają pracę jelita grubego. Należy pamiętać, że układ pokarmowy człowieka zasiedla około 1,5–2 kg bakterii, które tworzą tak zwany biom jelitowy. Właśnie od jego niezawodnej i wydajnej pracy zależy zdrowie człowieka – zdrowie nie tylko ciała, ale również psychiki. Ludziom trudno to zrozumieć, ale jest to faktem niezaprzeczalnym i znanym od wieków naszym przodkom. Na szczęście w czasach obecnych zostało to naukowo udowodnione i wielu zrozumiało, jak ważną funkcję dla zdrowia człowieka pełnią bakterie układy pokarmowego.

 
Przepis na kaszę dyniową

Składniki:

•    miąższ dyni – 1 szklanka,
•    kasza jaglana – 1/2 szklanki,
•    woda – 2 szklanki,
•    sól – szczypta.

Przygotowanie:

•    miąższ pokroić na małe kostki (2–3 cm),
•    zalać wrzątkiem, tak aby przykryć miąższ warstwą wody,
•    dodać szczyptę soli,
•    gotować pod przykryciem na małym ogniu 20–25 min,
•    równocześnie w drugim garnku gotować kaszę,
•    ugotowaną kaszę dodać do ugotowanego miąższu dyni, zmieszać,
•    dodać masło lub olej roślinny,
•    przykryć pokrywką i odstawić na 15 min,
•    kiedy kasza wystygnie do temp. około 40°C, można dodać odrobinę miodu, wedle uznania; można też dodać trochę pestek dyni, jak również przyprawy: kurkumę, cynamon.

Taką kaszę dyniową mogą jeść wszyscy, zarówno dzieci, jak i dorośli, bo jest to skuteczne lekarstwo na wiele problemów zdrowotnych. Kasza dyniowa wskazana jest dla osób z nadwagą, chorobami układu krążenia, a nawet dla chorych na cukrzycę, bo w takim połączeniu dyni – z kaszą i z miodem – nie następuje gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi, a trzustka powoli wytwarza insulinę.

Osobom, które mają problemy zdrowotne i często powtarzają: „wszystko mnie boli”, polecam dziesięciodniową kurację z kaszy dyniowej:
(kasza jaglana + dynia) – 10 dni wyłącznie na samej kaszy plus napoje w postaci herbat, ziół itp. oraz woda. Można również wypić kilka filiżanek kawy, według własnych zamiłowań.

Miąższ dyni dla urody

W czasach nie tak odległych miąższ dyni stosowano jako środek kosmetyczny. Na przykład caryca Katarzyna II była znana z miłości do różnego rodzaju maseczek odmładzających. Historycy piszą, że najbardziej lubiła maseczki z kiszonej kapusty, ze słoniny i maseczkę dyniową. Istnieje nawet przepis na maseczkę, którą stosowała Katarzyna II. Podaję go, chociaż nie jestem specjalistą w dziedzinie kosmetologii, ale analizując składniki, można się spodziewać, że rzeczywiście odmładza i nadaje skórze zdrowy i piękny wygląd.

Przepis na przeciwzmarszczkową maseczkę dyniową Katarzyny II

Maseczka wygładza zmarszczki, odżywia i odmładza cerę.

Składniki:

•    miód – 1 łyżeczka,
•    żółtko jaja – 1 sztuka,
•    miąższ dyni – 2 łyżki,
•    koniak – 1 łyżka stołowa,
•    sok z cytryny – 1 łyżeczka,
•    śmietana18–30 proc. – 1 łyżka.

Przygotowanie:

•    wszystkie składniki dobrze wymieszać,
•    odstawić na 15–20 min do chłodnego miejsca,
•    nałożyć na twarz (można też na dekolt),
•    trzymać 20 min, następnie zmyć ciepłą wodą.

Maseczkę nakładać 2 razy w tygodniu.

Jeśli miąższ z dyni może uczynić kobietę piękną i zdrową, to efekty spożywania pestek dyni zawierających m.in. cynk mogą pozytywnie zaskoczyć również mężczyzn – 2–3 łyżeczki pestek na dobę tо profilaktyka adenomy prostaty, inaczej rozrostu gruczołu krokowego.

Pestki dyni na adenomę prostaty

Składniki:

•    woda – 1/2 łyżeczki,
•    miód – 1/2 łyżeczki,
•    zmielone ziele piołunu – 1/2 łyżeczki,
•    zmielone pestki dyni – 2 łyżeczki.

Przygotowanie:

•    wszystko dobrze wymieszać,
•    zrobić z powstałej masy 20 kuleczek o wymiarach pestki wiśni,
•    kuleczki przechowywać w lodówce,
•    spożyć w ciągu doby, niezależnie od czasu przyjmowania posiłków.

Kurację stosować przez 2 tygodnie. Aby przyniosła oczekiwany efekt, należy powtarzać ją co 2–3 miesiące. Mężczyzn gorąco zachęcam do przeprowadzenia tej kuracji, bo na starość z prostatą różnie bywa…

Pestki dyni – kuracja przeciwpasożytnicza dla dzieci

W pestkach dyni znajduje się kukurbitacyna – trucizna dla pasożytów, która paraliżuje ich układ nerwowy – stają się one bezbronne i łatwe do pokonania przez układ odpornościowy. Kukurbitacyna jest absolutnie bezpieczną i nietoksyczną substancją dla zdrowia człowieka. Warto wiedzieć, że cykl rozwoju glisty ludzkiej od momentu połknięcia jajeczka przez człowieka aż do rozwoju dojrzałego płciowo pasożyta trwa ok. 80 dni, a długość życia jednego osobnika wynosi ok. 1 roku, po czym glista ginie i jest wydalana z jelit wraz z kałem. Niestety, w przypadku tego pasożyta (i nie tylko tego) występuje zjawisko reinfekcji, czyli ponownego zakażenia. Dotyczy to szczególnie dzieci. Dlatego radzę stosować kurację przeciwpasożytniczą przynajmniej 2 razy w roku.

Przepis na kurację przeciwpasożytniczą dla dzieci (powyżej 4. roku życia)

Składniki:

•    pestki dyni – 2 łyżeczki,
•    jogurt – 2 łyżki,
•    warzywa gotowane, np.: marchew, burak, brokuł,
•    kalafior, groszek itp.,
•    kawałek gotowanego mięsa.
 
Przygotowanie:

•    zmielić 2 łyżeczki pestek dyni (najlepiej polskich),
•    dodać 2 łyżki jogurtu,
•    wszystko wymieszać,
•    spożyć na czczo,
•    po 15 min zjeść gotowane warzywa, a następnie kawałek gotowanego mięsa.

Kurację stosować codziennie przez 1 tydzień, spożywając wskazane produkty na śniadanie. Powtarzać ją 1 lub 2 razy w roku.

Sok z dyni – balsam dla wątroby

Wszystkie wyżej wymienione substancje, które znajdują się w miąższu, możemy spotkać również w soku z dyni, i – co ważne – w znacznie większej koncentracji (oprócz pektyn). O roli dla zdrowia witamin: A, D, E, K i tych z grupy B, które znajdują się w składzie soku, nie trzeba mówić, bo to informacje powszechnie znane. Natomiast o dwóch minerałach, cynku i fosforze, które są obecne w soku, powiedzieć należy. Оtóż w 200 ml soku z dyni znajduje się dobowa dawka cynku. Przypomnę, że cynk w organizmie pełni wiele ważnych funkcji, m.in.: wpływa na gospodarkę lipidową, zapobiega odkładaniu się tłuszczu w wątrobie, jest niezbędny dla prawidłowej pracу układu nerwowego, immunologicznego oraz gruczołu krokowego.

Teraz o fosforze. W 100 ml soku z dyni znajduje się 5 razy więcej fosforu niż w 100 g ryby, a więc osoby, które z różnych powodów nie spożywają ryb, mają alternatywę zarówno w postaci soku z dyni, jak również i pestek, gdzie fosforu jest sporo. Przypomnę, że fosfor gra wiodącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, bierze udział w wielu reakcjach metabolicznych w organizmie. Należy dodać, że w soku z dyni fosfor i cynk znajdują się w organicznej postaci. Występują w kompleksie z witaminami, makro- i mikroelementami w proporcjach stworzonych przez Naturę. Dlatego są dobrze przyswajalne, co daje im poważną przewagę nad ich syntetycznymi zamiennikami w składzie suplementów diety. Terapia sokiem z dyni jest szczególnie skuteczna, jeśli stosujemy ją bez przerwy w ciągu 14 lub 21 dni, w ilości 1–2 szklanek na dobę, 20 min przed posiłkiem lub godzinę po nim. Radziłbym nie dodawać do soku z dyni innych warzyw, ewentualnie sok z 1 cytryny na 1 szklankę soku z dyni i 1 łyżeczkę miodu.

Spożywanie soku z dyni szczególnie zalecane jest przy:

•    schorzeniach wątroby (stłuszczenie), woreczka i dróg żółciowych (kamica),
•    schorzeniach nerek i pęcherza moczowego (piasek),
•    cukrzycy, insulinooporności,
•    dnie moczanowej,
•    chorobach narządów ruchu (artrozy itp.),
•    chorobach mięśnia sercowego i układu krążenia (miażdżyca),
•    nadwadze,
•    okresie menopauzy (zaburzenia hormonalne).

Sok z dyni jest dobrym środkiem moczopędnym i właśnie z powodu tej właściwości zaleca się go dzieciom cierpiącym na enurezę (moczenie nocne) oraz osobom starszym, które mają problemy z oddawaniem moczu.

Jak zrobić sok z dyni?

Najprościej użyć sokowirówki. Dynię trzeba umyć, odkroić potrzebny kawałek, obrać ze skórki, pokroić na kostki, sparzyć wrzątkiem i wyciskać sok. Ja osobiście po wyciśnięciu soku nie wyrzucam wytłoków, ponieważ można z nich zrobić dyniowe placuszki.

Składniki:

•    1/2 szklanki miąższu,
•    szklanka zsiadłego mleka,
•    szczypta soli,
•    szczypta sody,
•    2 łyżki mąki,
•    2 łyżki płatków owsianych,
•    1 jajko.

Przygotowanie:

Wszystkie składniki wymieszać w blenderze. Z otrzymanego ciasta uformować placuszki. Radzę smażyć je na smalcu, ewentualnie na maśle klarowanym. Uważam, że są to jedyne tłuszcze, których należy używać do smażenia.

Sok z dyni przy chorobach wątroby

Sok z dyni ma właściwości cholagogiczne (żółciopędne). Ułatwia odpływ żółci, со zapobiega m.in. powstawaniu kamieni żółciowych i jednocześnie polepsza drożność przewodów żółciowych i wątrobowych. Oprócz tego regeneruje strukturę membran (błon) hepatocytów (komórek wątrobowych), со z kolei wpływa na lepszą filtrację krwi i zwiększenie produkcji żółci.

Przy chorobach wątroby (zapaleniu dróg żółciowych, kamieniach w woreczku żółciowym, wirusowym zapaleniu wątroby) korzystnie jest pić sok z dyni od 1/2 do 1 szklanki, 2–3 razy dziennie, 15–20 min przed posiłkiem lub godzinę po nim.

Informacja dla osób chorych na cukrzycę

Sok z dyni zawiera mannozę, która wpływa na powolne wyzwalanie insuliny przez trzustkę, więc nie powoduje on gwałtownego podwyższenia poziomu cukru we krwi.

Kilka rad, jakie dynie warto kupować

•    Dynia powinna ważyć maksymalnie 3–5 kg. Nie kupujcie dyń dużych rozmiarów – mają gorzki i suchy miąższ.
•    Trzeba zwracać uwagę na ogonek – musi być suchy i brązowy. Jeśli został on ścięty, to dynia nie była dojrzała.
•    Dynia powinna być okrągła, a jej skóra – gładka (jakby pokryta woskiem), bez wgnieceń, wybroczyn i plam.
•    Na dyni zawsze jest plama świadcząca o tym, którą częścią leżała na ziemi. Jeśli ta plama jest żółta, to znaczy, że dynia jest dojrzała.
•    Jeśli dynia jest rozkrojona, można spróbować jej pestkę. Pestka powinna być słodka i wypełniona (nie płaska). To oznaki dojrzałej dyni.
•    Należy również zwrócić uwagę na barwę miąższu. Im miąższ jest bardziej pomarańczowy, tym więcej dynia zawiera β-karotenu.
•    W sprzedaży możemy spotkać dynię w dwóch rodzajach: dekoracyjne – malutkie, w różnych kolorach i kształtach – oraz jadalne, które mogą być letnie i zimowe. Letnie mają cienką i bardziej miękką skórę oraz soczysty miąższ. Zimowe zaś, gęsty i suchy miąższ oraz twardą, podobną do kory drzewa skórę, dzięki czemu mają długi okres przechowywania i możemy korzystać z nich nawet w okresie zimowym.

Przeciwwskazania

Nawet najzdrowszy produkt Natury może być szkodliwy, jeśli człowiek nie zna umiaru. Przekonanie o tym, że jeśli produkt jest naturalny, to nie może powodować skutków zdrowotnych, jest złudne. Natura leczy i to jest fakt niezaprzeczalny, ale wszyscy jesteśmy różni, więc możemy inaczej reagować na lekarstwa przez nią stworzone. Dlatego warto rozważyć ewentualne przeciwwskazania do spożywania dyni.

W jakich przypadkach należy uważać na wprowadzanie dyni do diety

•    Dynia ma działanie żółciopędne i może wywołać przemieszczanie się kamieni u osób z obecnością ruchomych kamieni w woreczku żółciowym, więc takie osoby nie powinny pić jednorazowo dużych ilości soku z dyni. Lepiej częściej i małymi dawkami, ok. 40–50 ml jednorazowo.
•    Surowа dynia jest ciężkostrawna, dlatego lepiej nie podawać surowej dyni małym dzieciom i osobom starszym.
•    Osoby chore na cukrzycę różnie reagują na sok z dyni, więc trzeba na bieżąco kontrolować reakcje organizmu (mierzyć poziom glukozy we krwi). Rzadko, ale zdarzają się przypadki, że po spożyciu soku z dyni można zaobserwować wzdęcia brzucha. W takiej sytuacji należy zmniejszyć ilość spożywanego soku.
•    Czasami u niektórych osób mogą wystąpić indywidualne nietolerancje na sok lub miąższ dyni. W takim przypadku lepiej dyni nie spożywać. Z obserwacji osób, które korzystały z właściwości zdrowotnych dyni, mogę powiedzieć, że wyżej wymienione problemy występują bardzo rzadko. A to oznacza, że śmiało można ją jeść, bo dynia naprawdę leczy…

prof. Michał Tombak
Sylwia Kiestrzyn