Jak zachować prawidłowy stan antyoksydacyjny organizmu?

Dobry stan zdrowia to przede wszystkim prawidłowy stan antyoksydacyjny organizmu. Już od wczesnego dzieciństwa powinniśmy zadbać o to, aby składnikami antyoksydacyjnymi optymalnie nasycić organizm. Cały czas zachodzą w nim bowiem procesy oksydacyjne i antyoksydacyjne, a dla zachowania zdrowia istotne znaczenie ma równowaga metaboliczna pomiędzy tymi zjawiskami.

Podstawowe pojęcia

Aby przejść do dalszych rozważań, musimy znać znaczenie wspomnianych procesów. Zacznijmy od wolnych rodników, czyli oksydantów. Są to reaktywne formy tlenu, które powstają jako efekt uboczny wielu reakcji zachodzących w naszym organizmie. Znane są ze swojego szkodliwego oddziaływania na organizm, przede wszystkim przyspieszają starzenie oraz są przyczyną wielu groźnych chorób.

Przeciwieństwem oksydantów są antyoksydanty, które z kolei spowalniają reakcje utleniania w organizmie. Biorą one udział w obronie przed bakteriami, wirusami, a przede wszystkim zapobiegają namnażaniu się wolnych rodników.

Ilość oksydantów oraz antyoksydantów powinna się równoważyć – mówimy wówczas o równowadze metabolicznej. Gdy jednak dochodzi do jej zaburzenia, mamy do czynienia ze stresem oksydacyjnym, który uszkadza zdrowe komórki, prowadząc do wielu chorób, z nowotworowymi włącznie.

Antyoksydanty w diecie

Aby skutecznie zapobiegać powstaniu stresu oksydacyjnego, nasza dieta powinna być wzbogacona antyoksydantami.

Do takich możemy zaliczyć przede wszystkim: dziką różę, czerwoną cebulę, czerwoną kapustę, jagody, bakłażan, natkę pietruszki, szpinak, rukolę, borówki, kiwi, jeżyny, winogrona, porzeczkę, aronię, koniczynę łąkową, a nawet czeremchę amerykańską. Inne warzywa i owoce też oczywiście wspomagają walkę z oksydantami, ale te wymienione robią to najskuteczniej.

Do diety warto też dodać: zieloną herbatę, brokuły, grejpfruty, paprykę oraz kakao (najlepiej nieodtłuszczone).

Ogólnie rzecz biorąc, do antyoksydantów zalicza się wszystkie produkty spożywcze bogate w witaminy: A, C i E, cynk, selen oraz flawonoidy (warzywa i owoce wymienione powyżej, kawa, kakao, herbata, przyprawy, nasiona roślin strączkowych).

Nutrienty

Najnowsze badania na poziomie molekularnym ujawniły, że wiele naturalnych substancji występujących w żywności ma istotne znaczenie dla utrzymania homeostazy naszego ustroju. Są to pierwiastki biogenne zwane nutrientami.

Do najważniejszych nutrientów zaliczyć można m.in.: kwasy tłuszczowe omega-3, foliany (np. kwas foliowy), witaminę D oraz witaminy z grupy E, wymienione już flawonoidy, katechiny (w zielonej herbacie), antocyjany (w borówkach), resweratrol (w winogronach), karotenoidy (przede wszystkim w marchwi), koenzym Q10 (w olejach roślinnych) oraz błonnik.

Warto przy okazji wiedzieć, że statyny (często stosowane leki na obniżenie poziomu cholesterolu) znacznie obniżają poziom koenzymu Q10.

Bakterie probiotyczne w jelitach

W utrzymaniu równowagi metabolicznej istotne znaczenie spełnia jelitowa probiotyczna flora bakteryjna. Ma ona przy okazji duży wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, poziomu leptyny, insuliny, a także frakcji LDL cholesterolu. Często sami pozbawiamy się (świadomie lub nie) tych potrzebnych bakterii, a pomagają nam w tym chociażby przyjmowane antybiotyki oraz permanentny stres.

Zdecydowana większość współczesnych dolegliwości ma swój początek w jelitach. Według chińskiej medycyny jelito grube (a wraz z nim flora bakteryjna) wpływa na pracę aż 14 organów, w tym m.in.: serca, płuc, wątroby, nerek czy żołądka.

Wymienione powyżej wątroba i nerki to skomplikowane biochemiczne fabryki odpowiedzialne choćby za oczyszczanie organizmu z toksyn, a te powstają przede wszystkim w jelicie, skąd przedostają się do organizmu i zatruwają go. Właściwa synergia tych trzech organów (jelito, wątroba, nerki) to klucz do zdrowia. Jakiekolwiek zakłócenie w tym systemie powoduje stany zapalne organizmu, prowadząc dalej do chorób.

Widzimy więc, jak istotne znaczenie ma równowaga pomiędzy procesami oksydacyjnymi (zatruwanie organizmu toksynami) a procesami antyoksydacyjnymi (oczyszczanie organizmu z toksyn). Nie żałujmy więc sobie warzyw i owoców, chociaż i te w dzisiejszych czasach nie są pozbawione toksyn. Wybierajmy więc w miarę możliwości te ze sprawdzonych, ekologicznych źródeł. Ograniczmy jednocześnie maksymalnie produkty toksykogenne, takie jak mięso i wyroby z niego, cukier i jego pochodne oraz wysokoprzetworzone węglowodany i żywność produkowaną przemysłowo. Zadbajmy o równowagę, utrzymując nasz organizm w homeostazie.