Jak morsować i jak się do tego przygotować?

Jedną z aktywności jesienno-zimowych jest morsowanie. Według jego zwolenników wpływa ono na podniesienie poziomu odporności, która jest nam szczególnie potrzebna w tym okresie, gdzie bardziej jesteśmy podatni na infekcje wirusowe. Dzięki kąpielom w zimnej wodzie organizm jest zdrowszy, łatwiej znosi niskie temperatury, a także lepiej i zdecydowanie szybciej przechodzi przeziębienia oraz choroby. Warto skusić się na taką aktywność, żeby utrzymywać swoje ciało w dobrej formie i mieć więcej energii. O czym należy pamiętać, decydując się na morsowanie?

Czym jest morsowanie?

Kąpiel czy też zanurzanie się w zimnej wodzie określamy jako morsowanie. Aktywność ta znana była już setki lat temu, głównie w krajach skandynawskich oraz na wschodzie Europy. W dawnej Polsce nawet królowie byli zachęcani przez medyków do zimnych kąpieli w celu poprawy zdrowia. Ostatnio popularną aktywnością stosowaną zimą jest lodowe pływanie, określane też jako winter swimming. W tej dyscyplinie, zaliczanej do sportów ekstremalnych, odbywają się nawet mistrzostwa świata. Morsowanie ze względu na swoje walory zdrowotne jest jedną z metod leczenia zimnem (zimnolecznictwo). Najczęściej uprawia się je na akwenach otwartych, czyli jeziorach, rzekach i w morzu. Wiele osób korzysta też z kąpieli w dużych beczkach trzymanych np. na własnym balkonie lub w ogrodzie.

Jak działa morsowanie?

W zetknięciu z zimnem nagle zaczynają zwężać się naczynia krwionośne, co utrudnia normalny przepływ krwi. Wtedy organizm uruchamia procedury obronne, wskutek których doprowadza do rozszerzenia naczyń. W wyniku tego poprawia się krążenie, a krew może dotrzeć do głębszych struktur i bardziej pobudzić do działania organy wewnętrzne.

Jakie są zalety morsowania?

Mimo braku badań naukowych dotyczących korzystnego działania morsowania na organizm ludzki, jego zwolennicy twierdzą, że ma ono wiele zalet. Jedną z najbardziej zauważalnych jest hartowanie ciała pozwalające na łatwiejsze znoszenie zimna. Poprawia się także odporność organizmu na infekcje wirusowe. Gdy jednak zdarzy się choroba czy przeziębienie, to okres leczenia jest znacznie krótszy i mniej dokuczliwy. Poza tym aktywność ta wykazuje działanie antyoksydacyjne, czyli zwalczające wolne rodniki, które wywołują wiele chorób, w tym nowotworowych, wpływają na starzenie się skóry, mogą uszkadzać mózg i naczynia krwionośne. Zimne kąpiele poprawiają ukrwienie skóry, co skutkuje lepszą jej jakością i elastycznością. Wspomagają również redukcję tkanki tłuszczowej.

Morsowanie to forma krioterapii, podczas której zachodzą reakcje obronne organizmu pod wpływem działania niskich temperatur. Dzięki temu jest to świetny sposób na efektywniejszą i szybszą regenerację po wysiłku fizycznym. Cieszy się to dużą popularnością wśród sportowców, również ze względu na zmniejszanie dolegliwości bólowych i napięć mięśniowych. Zimne kąpiele warto wykorzystywać w leczeniu stanów zapalnych, w tym głównie związanych z narządami ruchu. Niskie temperatury powodują zwiększenie ruchomości w obrębie stawów.

Zauważa się też, że systematyczne morsowanie może mieć wpływ na podniesienie się poziomu hemoglobiny, co skutkuje lepszą wydolnością fizyczną organizmu. Poprawia się również ogólne samopoczucie, stajemy się radośniejsi, dzięki pobudzeniu hormonów, takich jak endorfiny, które określa się ,,hormonami szczęścia”, a także nasz sen jest lepszy jakościowo.

Jak przygotować się do morsowania?

Przygotowanie do morsowania najlepiej jest rozpocząć jeszcze przed sezonem jesienno-zimowym, korzystając z zimnych pryszniców we własnej łazience. Możemy polewać się wodą, zaczynając od stóp, ponieważ podczas morsowania to najpierw je zamoczymy, a potem kierować strumień wody na wyższe partia ciała. Zaleca się, żeby nie robić odwrotnie. Po kilku takich sesjach nasze ciało przyzwyczai się do niskiej temperatury.

Najlepszym momentem na rozpoczęcie morsowania jest okres jesienny. Już w październiku warto przyzwyczajać ciało do coraz chłodniejszych dni. Przyjmuje się, że dobrze jest zacząć przygodę z zimnymi kąpielami na akwenach otwartych, gdy temperatura wody wynosi mniej niż 15 stopni Celsjusza. Systematyczne morsowanie pozwoli organizmowi lepiej adaptować się do chłodu. Szok wywołany działaniem mrozu na ciało w okresie zimowym będzie po prostu mniejszy.

Przed każdą taką aktywnością należy przeprowadzić rozgrzewkę, żeby zminimalizować efekt szoku termicznego. Powinna trwać od 10 do 20 minut. Najpierw wykonujemy ją w odzieży, potem bez spodni, czyli z odkrytymi nogami, a następnie tylko w stroju, w którym będziemy morsować. Taka gimnastyka powinna składać się np. z truchtu w terenie lub w miejscu, podskoków, pajacyków, skłonów, wymachów rąk. W jej trakcie należy też wykonywać ćwiczenia oddechowe aktywizujące. Dzięki temu pobudzimy nasz układ oddechowy, gdy podczas kontaktu z zimną wodą oddech gwałtownie przyspieszy. Należy pamiętać, że rozgrzewka ma podnieść temperaturę naszego ciała, pobudzić krążenie, jednak nie powinniśmy być po niej spoceni i przegrzani.

Ważny jest ubiór. Należy pamiętać o czapce – takiej, żeby zatrzymywała ciepło. Na dłonie załóżmy rękawiczki, a na stopy specjalne buty lub skarpety z podeszwą antypoślizgową. Najlepiej jeśli te elementy ubioru są wykonane z neoprenu, czyli specjalnego materiału chroniącego przed zimnem.

Na brzegu pozostawmy koc lub matę, na której później będziemy mogli usiąść lub stać po zakończeniu zimnej kąpieli, i ręcznik do wytarcia mokrego ciała. Przygotujmy też suchą odzież na zmianę. Do komfortowego przebrania się najlepsze jest specjalne poncho o różnej długości, w zależności od potrzeb. Warto też zabrać ze sobą ciepły i rozgrzewający napój.

Jak morsować?

W wodzie zanurzajmy się do wysokości piersi. Niektórzy przebywają w niej jednym ciągiem nawet 10 minut. Początkującym zaleca się morsowanie przez krótki czas, np. 2 minuty, a następnie wyjście na brzeg akwenu, wykonanie biegu oraz kilku ćwiczeń rozgrzewających, np. wymachów rąk, i powrót do wody. Powtarzamy to 3–4 razy. Podczas kolejnych kąpieli, gdy już przyzwyczaimy ciało, czas przebywania w wodzie można wydłużać. Ktoś, kto zaczyna przygodę z tą aktywnością, może morsować raz lub dwa razy w tygodniu, by po pewnym czasie wykonywać nawet cztery takie sesje.

O czym należy pamiętać, morsując?

• Niewskazane jest morsowanie przy infekcji wirusowej. Jednak wielu doświadczonych ,,morsów” przekonuje, że w przypadku lekkiego podziębienia oni sami nadal korzystają z zimnych kąpieli, co, jak twierdzą, wychodzi im na zdrowie.
• Zimną kąpiel warto potraktować jak aktywność, przed którą jemy posiłek ok. 2–3 godziny. Nie wchodźmy do wody z pełnym żołądkiem.
• Nie przebywaj w wodzie zbyt długo, aby nie doprowadzić do hipotermii i odmrożeń. ,,Słuchaj” w tej kwestii swojego organizmu. - Przed morsowaniem nie pij alkoholu, żeby przyjęty płyn nie wpłynął na obniżenie temperatury ciała.
• Zawsze morsuj razem z innymi, nigdy samemu. Zorganizowane grupy ,,morsów” są często przygotowane na to, żeby udzielić komuś pierwszej pomocy.
• Po zakończeniu morsowania najpierw należy się przebrać w suchą odzież, a następnie skorzystać z ciepłego napoju, który rozgrzeje nas od środka.
• Nie zaleca się uprawiania sportu, np. długotrwałego biegania bezpośrednio po morsowaniu, ponieważ nasz organizm będzie zbyt obciążony po takiej aktywności.
• Pamiętajmy, żeby morsować w akwenie bezpiecznym.

Przeciwwskazania do morsowania

Przeciwwskazaniami do morsowania są infekcje wirusowe, problemy z sercem oraz krążeniem. Zimnych kąpieli nie powinny zażywać osoby zmagające się z chorobami mózgu, boreliozą, żylakami, nadciśnieniem tętniczym, niedoczynnością tarczycy, schorzeniami nerek oraz cierpiące na ataki padaczki. Morsowania odradza się także kobietom w ciąży.

Bibliografia: 1. Demagog.org.pl, Cała prawda o morsowaniu!, ttps://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/cala-prawda-o-morsowaniu/, data udostępnienia: 19.01.2021. 2. Maciej Mazerant, Zimowe pływanie czyli kolejny stopień wtajemniczenia, https://www.aquaspeed.com.pl/Zimowe-plywanie-czyli-kolejny-stopien-wtajemniczenia-blog-pol-1635412090.html, data udostępnienia: 30.11.2022. 3. Beata Skowron, Morsowanie – co warto wiedzieć, zdrowotne konsekwencje regularnego morsowania, https://diag.pl/pacjent/artykuly/morsowanie-co-warto-wiedziec-zdrowotne-konsekwencje-regularnego-morsowania/, data udostępnienia: 29.11.2021. 4. Sylwia Stwora-Petela, Jak prawidłowo przygotować się do morsowania?, https://sportano.pl/blog/jak-prawidlowo-przygotowac-sie-do-morsowania/, data udostępnienia: 09.09.2022.