Grzyby reishi (Ganoderma lucida)

Ganoderma lucidum  ( G. lucidum ) to rodzaj grzyba, który należy do rodziny Ganodermataceae i jest znany jako lingzhi w Chinach i reishi w Japonii. Powszechnie nazywany jest: „grzybem nieśmiertelności”, „grzybem o duchowej mocy” i „rośliną duchową”.

Ze względu na swoje magiczne właściwości lecznicze, takie jak: działanie tonizujące, zwiększanie energii witalnej i wzmacnianie funkcji serca G. lucidum od tysięcy lat jest stosowany jako tradycyjna medycyna chińska w celu promowania dobrego zdrowia, wiecznej młodości, witalności i długowieczności.

G. lucidum  jest wymieniony w Amerykańskiej Farmakopei Ziołowej i Chińskiej Farmakopei. Zgodnie z Farmakopeą Chińską, G. lucidum działa, przywracając qi („energię życiową” lub „siłę życiową” w tradycyjnej medycynie chińskiej), odprężając umysł, łagodząc kaszel i astmę. Dlatego jest zalecany w leczeniu: zawrotów głowy, bezsenności, kołatania serca i duszności. Współczesne badania wykazały, że leczniczo grzyb ten wykazuje szeroki zakres bioaktywności, włączając środki przeciwzapalne, antyutleniacze, antyglikemiczne, przeciwwrzodowe, przeciwnowotworowe i działanie immunostymulujące. Stąd G. lucidum był stosowany w leczeniu różnych chorób przewlekłych, takich jak: hepatopatia, zapalenie nerek, nadciśnienie, zapalenie stawów, migrena, bezsenność, zapalenie oskrzeli, astma, cukrzyca i nowotwory [  6  ,  14  ]. W szczególności uznano go również za alternatywną terapię uzupełniającą w przypadku raka i cukrzycy.

G. lucidum  zawiera szeroką gamę składników, takich jak: glikoproteiny, polisacharydy, triterpenoidy, meroterpenoidy, seskwiterpenoidy, steroidy, alkaloidy, pochodne benzopiranu i pochodne kwasu benzoesowego. Zawiera również pewne minerały, np.: potas, wapń, fosfor, magnez, selen, żelazo i cynk. Skład ekstraktów G. lucidum zależy od tego, czy do ekstrakcji stosowane są rozpuszczalniki polarne czy niepolarne. Polisacharydy i triterpeny są głównymi składnikami odpowiednio ekstraktów polarnych i niepolarnych. Stwierdzono, że właściwości przeciwnowotworowe G. lucidum przypisuje się przede wszystkim jego polisacharydom i triterpenom. Polisacharydy G. lucidum (GLP) składają się z (1 → 3), (1 → 6) -α / β-glukanów, glikoprotein i rozpuszczalnych w wodzie heteropolisacharydów. To właśnie te związki, a zwłaszcza trójterpeny, wykaz ują silne działanie immunostymulujące oraz przeciwnowotworowe. Dlatego grzyby reishi uznawane są za skuteczny środek wspomagający terapię przeciwnowotworową.

GLP działa przeciwnowotworowo poprzez hamowanie wzrostu guza i przerzutów, a także wzmacnianie funkcji immunologicznej pacjentów, poprzez różne mechanizmy, takie jak: antyproliferacyjne, proapoptotyczne, przeciw przerzutom, przeciwangiogenne, przeciwzapalne, przeciwutleniające i immunomodulujące.

Od ponad dwóch tysięcy lat wykorzystuje je naturalna medycyna azjatycka, ale nie tylko. Ze względu na prozdrowotne działanie grzybów zainteresowanie nimi wzrosło wśród koncernów farmaceutycznych, które sporządzają na ich bazie wiele popularnych leków.  

W Chinach reishi oficjalnie uznawane są za lek i naturalny afrodyzjak. Jakie właściwości wykazują grzybki reishi? Oto te najpopularniejsze:

1. Przeciwnowotworowe ( hamowanie wzrostu guza, zapobieganie nawrotom raka pooperacyjnym, redukcja skutków ubocznych chemioterapii lub radioterapii poprzez: łagodzenie bólu, hamowanie wypadania włosów itp.).
2. Ochrona przed promieniowaniem.
3. Przeciwzapalne.
4. Antyalergiczne.  
5. Promuje zdolność syntezy DNA, RNA i białek w wątrobie, szpiku kostnym oraz krwi. 
6. Wzmocnienie układu odpornościowego.
7. Chroni wątrobę.  
8. Wzmacnia funkcje serca i naczyń krwionośnych.
9. Spowalnia procesy starzenia.
10. Wzmacnia układ nerwowy.
11. Wspomaga leczenie cukrzycy. 
12. Poprawia wygląd skóry.
13. Pomaga w leczeniu przewlekłego zapalenia oskrzeli i astmy oskrzelowej.

Grzybnia i zarodniki Ganoderma lucidum zawierają około 400 różnych związków bioaktywnych, do których należą głównie: triterpenoidy, polisacharydy, nukleotydy, sterole, steroidy, kwasy tłuszczowe, białka/peptydy i pierwiastki śladowe, o których doniesiono, że mają szereg skutków farmakologicznych, w tym: immunomodulacyjne, przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, chemoprofilowe, przeciwnowotworowe, chemio- i radioochronne, nasenne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe (w tym przeciw HIV), hipolipidemiczne, przeciwzwłóknieniowe, hepatoprotekcyjne, przeciwcukrzycowe, antyandrogenne, przeciwangiogenne, przeciwopryszczkowe, przeciwutleniające i zmiatające rodniki, przeciwstarzeniowe, hipoglikemiczne, estrogenne i przeciwwrzodowe. Grzyb Ganoderma lucidum został obecnie uznany za alternatywny adiuwant w leczeniu: białaczki, raka, zapalenia wątroby i cukrzycy.

Grzyb wielkokwiatowy występuje w przyrodzie bardzo rzadko, a raczej nie jest wystarczający do komercyjnego wykorzystania w przypadku istotnych nagłych przypadków terapeutycznych, dlatego obecnie grzyby te uprawia się na specjalnych podłożach stałych, taka hodowla daje gwarancję jakości późniejszych preparatów.  

Działanie lecznicze grzybów reishi w leczeniu wielu schorzeń potwierdza wiele badań naukowych, np w obszernej pracy Didem Sohretoglu   i  Shile Huang  pt. Polisacharydy Ganoderma lucidum jako środek przeciwnowotworowy możemy przeczytać: „Grzyb Ganoderma lucidum ( G. lucidum ) był od wieków używany w krajach azjatyckich do leczenia różnych chorób oraz promowania zdrowia i długowieczności. Badania kliniczne wykazały korzystne działanie G. lucidum jako alternatywnej terapii uzupełniającej u pacjentów z rakiem bez oczywistej toksyczności. Głównym składnikiem bioaktywnym rozpuszczalnych w wodzie ekstraktów tego grzyba są polisacharydy G. lucidum (GLP). Dowody z badań in vitro i . Badania wykazały, że GLP ma potencjalne działanie przeciwnowotworowe poprzez działanie immunomodulujące, przeciwproliferacyjne, proapoptotyczne, przeciw przerzutom i przeciwangiogenne. 

Tutaj krótko podsumowujemy te przeciwnowotworowe skutki GLP i leżące u ich podstaw mechanizmy. Badania przedkliniczne i kliniczne wykazały, że GLP ma nie tylko działanie antyproliferacyjne, proapoptotyczne i antymigracyjne na komórki rakowe, ale ma również działanie antyangiogenne i immunomodulujące. W związku z tym łączne stosowanie GLP mogłoby być korzystne dla pacjentów z rakiem otrzymujących konwencjonalną chemioterapię i/lub radioterapię oraz pomóc w poprawie funkcji odpornościowej pacjenta i złagodzeniu toksyczności konwencjonalnej terapii. Ponadto, zgodnie z literaturą, wydaje się, że grzyb jest bezpieczny. Jednak nadal potrzebne są dalsze badania w celu dalszego wyjaśnienia mechanizmów działania immunomodulującego, a także bezpośredniego działania przeciwnowotworowego GLP. W szczególności uzasadnione są również lepiej zaprojektowane badania kliniczne dla różnych grup pacjentów”.

W innym badaniu pt: Zastosowanie Ganoderma lucidum (Ganodermataceae, Basidiomycota) jako radioprotektora wykazano ochronny wpływ wodnego ekstraktu reishi przeciwko uszkodzeniom wywołanym promieniowaniem.  

Możemy przeczytać : „Badania ex vivo przeprowadzone na ludzkich komórkach krwi (leukocytach i ludzkich limfocytach krwi obwodowej) wykazały radioprotekcyjne działanie β-glukanu wodnego ekstraktu G. lucidum przeciwko uszkodzeniom wywołanym promieniowaniem γ. W plazmidzie mogą one zmniejszać uszkodzenia popromienne jako przyrost otwartej okrągłej formy, a także zwiększać wydłużenie DNA, jak wykazano w badaniach in vitro. Badania in vivo ujawniają skuteczność wodnych ekstraktów polisacharydów i triterpenów G. lucidum u myszy narażonych na promieniowanie gamma . Nie wolno nam jednak zapominać, że dawki tych związków lub promieniowanie stosowane w recenzowanych badaniach nie mogą być bezpośrednio skorelowane z ludźmi; w związku z tym konieczne są dalsze badania, aby można było zastosować go w praktyce klinicznej jako radioprotektora”.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7230513/

W badaniu z 2020 roku w pracy pt.: Modulator immunologiczny Ganoderma lucidum Białko rLZ-8 może zapobiegać i odwracać utratę kości w osteoporozie czytamy: „Podsumowując, nasze wyniki sugerują, że LZ-8 jest pierwszymi wyizolowanymi makrocząsteczkami G. lucidum jako obiecujące właściwości anty-resorpcyjne i anaboliczne przeciw osteoporozie w leczeniu złamania szyjki kości udowej”.  

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7248554/

Czy bez obaw można jeść grzyby reishi?

Terapie oraz spożywanie grzybków reishi z reguły uznaje się za bezpieczne i można stosować je długotrwale. Warto jednak zachować umiar w jedzeniu grzybków nieśmiertelności, gdyż ich nadmierna ilość może wywołać dolegliwości żołądkowo-jelitowe lub alergie. Jeśli w trakcie kuracji grzybkami reishi wystąpią: biegunka, wymioty lub wysypka, należy zmniejszyć dawkowanie lub przerwać kurację. Ganoderma lucidum może wykazywać również negatywne działanie w połączeniu z niektórymi lekami, na przykład silnymi antybiotykami lub lekami antynowotworowymi, m. in. z adriamycyną lub cisplatyną. Grzybków reishi nie powinny jeść zatem osoby przyjmujące tego typu leki, dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby, które w ostatnim czasie przeszły operację.

Reishi poza tym wzmacniają system odpornościowy, dodają energii, obniżają ciśnienie i poziom cukru we krwi. Ponadto skutecznie zwalczają wolne rodniki oraz głęboko nawilżają skórę. Stosowane od wieków w tradycyjnej medycynie chińskiej opisywane grzyby nie bez przyczyny uznawane są za rarytas wydłużający życie.

Są one też naturalnym antydepresantem i antidotum na ospałość oraz brak energii. Pomagają w walce z depresją i syndromem chronicznego zmęczenia. Zmniejszają dolegliwości bólowe, poprawiają jakość snu i usprawniają procesy poznawcze. Grzyby te od stuleci stosowane są w Chinach również jako uniwersalny lek na przeziębienie, grypę i wrzody żołądka. Od niedawna zaczynają także robić karierę w kosmetyce. Jedną z kluczowych właściwości reishi   jest działanie przeciwstarzeniowe. Grzyby reishi pomagają utrzymać w skórze optymalny poziom dwóch najsilniejszych przeciwutleniaczy ergotioneiny i glutationu. Polska nazwa grzyba reishi to „lakownica”. Wyodrębniono sześć rodzajów reishi w zależności od barwy, jaką reprezentują. Największy potencjał terapeutyczny upatruje się w reishi czerwonych. Najsilniejsze właściwości, niezależnie od rodzaju grzyba, wykazują jego zarodniki bogate w trójterpeny. Ekstrakt   zaleca się przyjmować w trakcie lub po posiłku, najlepiej wraz z  witaminą C , która zwiększa jego działanie. Dawki i długość zażywania grzyba, zarówno leczniczo, jak i profilaktycznie, powinniśmy skonsultować z lekarzem.

Polisacharydy beta-D-glukany z grzybów reishi

Najcenniejszą substancją aktywną, zawartą w grzybie reishi, jest polisacharyd beta-D-glukan. To on odpowiada za namnażanie się makrofagów oraz limfocytów T, które wzmacniają układ immunologiczny naszego organizmu. Silne właściwości immunostymulujące w grzybie Reishi wykazują wymienione na początku trójterpeny.

Grzyby reishi dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym łagodzą bóle stawów oraz mięśni.

Zapobiegają chorobom cywilizacyjnym, takim jak: miażdżyca, nadciśnienie, otyłość. Pomagają w leczeniu choroby wrzodowej.   Zawarta w grzybach substancja o nazwie „lanostan” ma działanie przeciwhistaminowe, a więc łagodzi objawy alergii.

Odżywianie się grzybami reishi pomoże nam zachować dobre samopoczucie na co dzień, wzmocnić pamięć i koncentrację, a co najważniejsze – zadziała jak naturalny środek nasenny. Zyskają na tym osoby cierpiące na bezsenność oraz żyjące w dużym napięciu nerwowym.

Biorąc pod uwagę potencjalne działanie immunostymulujące omawianych grzybów i ich pozostałe właściwości oraz suplementację, powinniśmy skonsultować z lekarzem. Grzyby reishi mogą kolidować z przyjmowaniem leków obniżających ciśnienie i nie powinny być zażywane na kilkanaście dni przed i po operacji (obniżają krzepliwość krwi). Nie zaleca się przyjmowania grzybów reishi kobietom w ciąży karmiącym i dzieciom ze względu na brak odpowiednich badań.