Grypa (wirus grypy, influenza)

Grypa (z łac. influenza) to wirusowa choroba dróg oddechowych, która bardzo szybko się rozwija.

Jest ona jedną z najczęściej występujących dolegliwości układu oddechowego, a jej objawów nie wolno lekceważyć.

Co roku około 10% populacji świata ulega zakażeniu grypą, a około 250 tys. osób umiera z jej powodu. Wzrost zachorowań w rejonach o klimacie umiarkowanym, na półkuli północnej, przypada na miesiące jesienno-zimowe (od listopada do kwietnia), zaś na półkuli południowej zachorowania rozwijają się od maja do września.

Zachorowania na grypę u ludzi wywołują dwa typy wirusa grypy – A i B

Wirus grypy należy do rodziny Orthomyxoviridae, wirusy te zakażają i uszkadzają komórki nabłonkowe układu oddechowego (nosa, krtani, tchawicy i oskrzeli). Wśród ludzi największą liczbę zakażeń wywołują typy A i B wirusa, lecz tylko typ A zdolny jest do wywołania epidemii, a nawet pandemii.

Wirus grypy typu A odpowiada za najcięższe przypadki zachorowań. Jest przebiegły, potrafi względnie szybko zmutować, zmieniając strukturę białkową swojej otoczki, dzięki czemu przeciwciała osób, które już raz chorowały na grypę, nie są w stanie rozpoznać nowego szczepu wirusa jako zagrożenia. Wirusy grypy A dzieli się na podtypy na podstawie budowy dwóch białek z powierzchni wirusa: hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Wirus grypy typu A występuje u ludzi, ssaków i ptaków – zwłaszcza u ptactwa dzikiego, tj.: kaczek, gęsi, kormoranów i wielu innych gatunków.

Wirus grypy typu B charakterystyczny jest tylko dla ludzi. Grypa typu B ma dużo łagodniejszy przebieg niż grypa typu A – choć także zdarzają się komplikacje specyficzne dla infekcji wirusem grypy typu A.
Zarówno wirus typu A, jak i B podlegają częstym mutacjom, które powodują powstawanie nowych wariantów wirusa.

Wirus grypy typu C

Wirus grypy typu C jest dość powszechny, jednak nie powoduje objawów chorobowych i ma mniejsze znaczenie w zakażeniach u ludzi. Typ C występuje u ludzi i świń. Wirus grypy C wywołuje lekkie infekcje (np. zapalenie spojówek) i nie powoduje epidemii. Infekcja często przebiega bezobjawowo.

Objawy grypy

Grypa objawia się zwykle jako ostre, występujące nagle zakażenie górnych dróg oddechowych, z towarzyszącym osłabieniem, wysoką gorączką, kaszlem, bólami głowy, mięśni lub zatkanym nosem. Wirus przenosi się drogą kropelkową, a poza organizmem gospodarza jest w stanie przeżyć od kilku do kilkunastu godzin, jeśli warunki temu sprzyjają (np. panuje duża wilgotność). Wirus z łatwością atakuje w dużych ludzkich skupiskach (np. w szkołach, szpitalach lub hipermarketach). Przemieszcza się on w kroplach wydalanych podczas kichania i kaszlu. Cząstki wirusa nie pozostają zawieszone w powietrzu, a osiadają na różnych powierzchniach. Możliwa droga zakażenia to bezpośredni kontakt ze skażonymi wydzielinami w momencie dotykania ręką okolic oczu, nosa i ust. Zakaźność wirusa grypy utrzymuje się od 2 do 5 dni, a ustępuje do 10.
Grypa o niepowikłanym przebiegu, u osób ze sprawnym układem odpornościowym, trwa około tygodnia i ulega samowyleczeniu, jednak są grupy chorych o podwyższonym ryzyku. Należą do nich: dzieci poniżej 4. roku życia, osoby starsze powyżej 65 lat lub osoby przewlekle chore.

Charakterystycznymi dla grypy objawami są:

• gorączka do 37,8°C,
• kaszel,
• ostry początek choroby,
• dreszcze,
• bóle głowy i mięśni,
• złe samopoczucie,
• drapanie w gardle,
• suchy, męczący kaszel,
• zatkany nos,
• katar.

W przypadku podejrzenia grypy pacjenci w miejscach publicznych powinni zakładać maski zasłaniające nos i usta oraz ograniczyć kontakty z otoczeniem.

Powikłania grypy

Zakażenie wirusem grypy może mieć bardzo poważne skutki, począwszy od zapalenia płuc, a na zgonie skończywszy. Potencjalne powikłania nie oszczędzają żadnej grupy i dotykają wszystkich – niezależnie od płci czy wieku. Jednak najbardziej zagrożone są osoby starsze i przewlekle chore.

Zapalenie płuc

Płuca są organem, który najczęściej ulega powikłaniom wirusa grypy. Najpowszechniejszym przypadkiem zgonów wśród dzieci, ludzi starszych i osób o obniżonej odporności jest zapalenie płuc o etiologii bakteryjnej. Wirusowe zapalenie płuc także jest obarczone dużą śmiertelnością, szacowaną na 10–20%. Występują także powikłania mieszane wirusowo-bakteryjne, zapalenia płuc wtórne (pogrypowe), bakteryjne zapalenia płuc oraz inne powikłania układu oddechowego.

Powikłania kardiologiczne

Jednym z powikłań grypy jest zapalenie mięśnia sercowego, które statystycznie dotyka 10–12% przypadków chorych ludzi. Zapalenie może mieć niebezpieczny, nagły i gwałtowny przebieg, a w skrajnym przypadku dojść może do wstrząsu kardiogennego, niedotlenienia kluczowych dla życia narządów, a w konsekwencji – może nastąpić zgon.

Powikłania neurologiczne

Drgawki gorączkowe. Najczęściej występują wśród 20% hospitalizowanych dzieci. Mogą być objawem poważniejszych powikłań ze strony ośrodkowego układu nerwowego, takich jak zaburzenie świadomości lub zapalenie mózgu. Zaburzenia stanu świadomości, czyli tzw. encefalopatia, obejmują stany łagodnego splątania, majaczenia lub nawet śpiączkę. Mogą pojawić się drgawki, halucynacje, zaburzenia mowy, ruchu, czucia. Spośród 217 przypadków grypy z powodu encefalopatii zmarło 27% chorych dzieci.

Zgon

Przybliżone dane epidemiologiczne wskazują, że z powodu sezonowej grypy umiera na świecie od 250–500 tys. osób rocznie. Według danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego grypa sezonowa w ostatnich latach spowodowała w Polsce na 1000 chorujących zgony od 1 do 5 osób. Istotnym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu grypy sezonowej jest wiek. Szczególnie zagrożone są osoby starsze, powyżej 65 roku życia, u których ryzyko śmierci wzrasta trzykrotnie, a u osób powyżej 85 lat ryzyko to wzrasta aż 16-krotnie.

Leczenie grypy

Grypa jest chorobą wirusową, więc do jej leczenia nie stosuje się antybiotyków. Jeśli dojdzie do powikłań bakteryjnych i zostaną zaatakowane płuca, lekarz może podjąć decyzję o antybiotykoterapii. Medycyna oficjalna zaleca szczepienia przeciw grypie – więcej informacji na ten temat można zasięgnąć u swojego lekarza rodzinnego. Można także naturalnie budować siły obronne swojego organizmu, aby przebieg grypy był łagodniejszy, a choroba trwała krócej. Zapraszam do przeczytania kolejnego artkułu o naturalnym wsparciu odporności.

Opracowała Agata Majcher

Źródło:
Grypa, praktyczne kompendium, red. Adam Antczak, Warszawa 2015.