Endoskopia kapsułkowa – nadzieja w diagnostyce jelita cienkiego

Filmy science fiction rozpalają wyobraźnię, podsuwając różne wizje i pomysły. Przygotowując ten artykuł, przypomniał mi się film pt. The Island (Wyspa) z 2005 r., w którym zastosowano futurystyczną metodę monitorowania stanu zdrowia. Za pomocą miniaturowych kamer (mikrosensorów), wprowadzonych do kanału wzrokowego głównego bohatera, Lincolna Sześć-Echo, zbierano potrzebne informacje. Test nazwano „synaptycznym skanowaniem mózgu”. Zadaniem mikrosensorów wpuszczonych przez oko było poruszanie się wzdłuż nerwu wzrokowego w celu zbierania informacji, a po 24 godzinach mikrosensory zostały wydalone wraz z moczem.

Ten filmowy pomysł znalazł swój odpowiednik w obecnej rzeczywistości, co prawda nieco inaczej przebiega cała procedura diagnostyczna, ale skojarzenia z fikcją filmową wydają się uzasadnione.

Czym jest endoskopia kapsułkowa?

Endoskopia kapsułkowa to stosunkowo nowa, ale budząca wiele nadziei technika diagnostyczna. Polega na obrazowaniu błony śluzowej całego przewodu pokarmowego, szczególnie trudno dostępnych partii jelita cienkiego.

Podczas procedury pacjent połyka małą kapsułkę wyposażoną w miniaturową kamerę, która następnie przesuwa się wzdłuż układu pokarmowego, wykonując tysiące zdjęć na swojej drodze. Zdjęcia przesyłane są bezprzewodowo do rejestratora obrazu, który pacjent nosi podczas badania. Kamera jest na tyle mała i lekka, że pacjent nie odczuwa jej obecności. Po ukończeniu swojej podróży – zwykle po ok. 8 godzinach – kapsułka zostaje naturalnie wydalona z organizmu. Lekarz na podstawie analizy obrazu, za pomocą specjalnego oprogramowania, może postawić dość dokładną diagnozę dotyczącą stanu jelita cienkiego.

Przykładowe wskazania do przeprowadzenia endoskopii kapsułkowej

Zarówno gastro-, jak i kolonoskopia nie poradzą sobie z zajrzeniem do całego jelita cienkiego. Dlatego endoskopia kapsułkowa to wielka nadzieja w jego diagnostyce, ponieważ to organ o skomplikowanej budowie – jest długie i z licznymi zakrętami. Jest to bezbolesne i nieinwazyjne badanie, pozwalające bardzo dokładnie przebadać jelito cienkie na całej jego długości.

Oto najczęstsze wskazania do przeprowadzenia badania:

• niewyjaśnione bóle brzuszne lub powiększenie obwodu brzucha;
• niewyjaśnione krwawienie z przewodu pokarmowego;
• badanie chorób zapalnych jelit – endoskopia kapsułkowa jest przydatna w celu oceny pacjentów z podejrzeniem lub chorobami zapalnymi jelit, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna. Może pomóc w identyfikacji zapalenia, owrzodzeń lub innych zmian patologicznych w jelitach;
• przewlekłe biegunki;
• wykrywanie polipów, guzów lub innych nieprawidłowości w jelitach, które mogą być trudne do zidentyfikowania za pomocą tradycyjnych metod;
• celiakia – endoskopia kapsułkowa może być używana do oceny i monitorowania pacjentów z celiakią;
• podejrzenie guza jelita cienkiego;
• niewyjaśniona niedokrwistość z niedoborem żelaza.

Przeciwwskazania do przeprowadzenia endoskopii kapsułkowej

• Znane lub podejrzane zwężenie przewodu pokarmowego. Zwężenie, znane również jako stenoza, to obszar, w którym ściany przewodu pokarmowego są zbyt blisko siebie, co utrudnia przejście treści pokarmowej. Kapsułka endoskopowa może utknąć w takim miejscu, co może prowadzić do poważnych powikłań.
• Niezdolność do połknięcia kapsułki. Pacjenci, którzy mają trudności z połknięciem, mogą nie być w stanie przeprowadzić endoskopii kapsułkowej.
• Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. W niektórych przypadkach, takich jak zespół jelita leniwego, kapsułka może poruszać się zbyt wolno, co utrudnia otrzymanie pełnego obrazu. Ciąża. Generalnie endoskopia kapsułkowa jest wykluczana podczas ciąży, ze względu na brak danych na temat jej bezpieczeństwa w tej grupie pacjentek.
• Rozrusznik serca lub inne implantowane urządzenia elektroniczne. Chociaż większość nowoczesnych urządzeń jest kompatybilna z endoskopią kapsułkową, niektóre starsze modele mogą być nieodpowiednie.

Jaki jest koszt endoskopii kapsułkowej?

Nie jest to tania metoda diagnostyczna i niestety nie jest refundowana przez NFZ. Koszt endoskopii kapsułkowej oscyluje w granicach 3500 zł.

Sztuczna inteligencja w diagnostyce

Zespół polskich specjalistów opracowuje kapsułkę endoskopową, która ma przesyłać od 50 do 70 tys. zdjęć do… aplikacji na smartfonie. Na chwilę obecną projekt jest w fazie eksperymentalnej, ale jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, koszt endoskopii kapsułkowej może zamknąć się w cenie 1000 zł, czyli takiej, ile kosztuje pakiet badań kolono- i gastroskopii. Dostępność kapsułki na rynku jest planowana na rok 2024.

Podobnie jak mikrokamera Lincolna Sześć-Echo, endoskopowa kapsułka pozwala na monitorowanie stanu zdrowia pacjenta z wnętrza jego ciała. Jednak w przeciwieństwie do filmowego pomysłu, endoskopia kapsułkowa jest techniką bezpieczną i nieinwazyjną, która przynosi realne korzyści diagnostyczne, umożliwiając wykrycie różnych schorzeń przewodu pokarmowego, takich jak choroby zapalne jelit, polipy, guzy czy krwawienia. W ten sposób to, co wydawało się kiedyś być jedynie fantastycznym pomysłem reżyserów, dziś jest konkretnym narzędziem diagnostycznym, które przyczynia się do poprawy zdrowia i jakości życia pacjentów na całym świecie. To przykład na to, jak granice między fikcją a rzeczywistością, dzięki nieustannemu postępowi nauki i technologii, stają się coraz bardziej płynne.

Źródło: Kapsułka zamiast gastroskopii lub kolonoskopii. Polacy idą o krok dalej i opracowują endoskopię kapsułkową opartą o sztuczną inteligencję; https://stronazdrowia.pl/kapsulka-zamiast-gastroskopii-lub-kolonskopii-polacy-ida-o-krok-dalej-i-opracowuja-endoskopie-kapsulkowa-oparta-o-sztuczna/ar/c14-16928561; dostęp: 3.10.2022.