Difylobotrioza – choroba pasożytnicza a niedobór witaminy B12

Wstęp tego artykułu będzie nietypowy, bo podsumowujący najbardziej popularne przyczyny niedoboru witaminy B12. Są to:

• zmniejszona ilość kwasu solnego w żołądku;
• zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka;
• anemia złośliwa;
• zakażenie Helicobacter pylori;
• resekcja żołądka (gastrektomia);
• bypass żołądka;
• guzy przewodu pokarmowego;
• resekcja jelita;
• ileostomia;
• niedożywienie;
• weganizm, wegetarianizm;
• zespół złego wchłaniania;
• alkoholizm;
• celiakia;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• choroba uchyłkowa jelit;
• bakteryjny rozrost jelita cienkiego;
• nieswoiste zapalenie jelit;
• radioterapia żołądka, jelita krętego, pęcherza, macicy, szyjki macicy, prostaty;
• wrodzone zaburzenia metabolizmu B12;
• niedobór transkobalaminy II;
• zaburzenia czynności komórek trzustkowych egzokrynowych;
• zespół Zollingera-Ellisona;
• zespół Imerslund-Gräsbecka;
• choroby wątroby w stadium zaawansowanym;
• zakażenie pasożytem o nazwie bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum).

Znana naszym czytelnikom naturoterapeutka, Barbara Kazana, wielokrotnie w swoich wykładach zwracała uwagę na problem pasożytów. Na jednej ze swych prelekcji omawiała związek zakażenia bruzdogłowcem szerokim (Diphyllobothrium latum) a niedoborem witaminy B12. Pasożyt ten kradnie zapasy witamin z grupy B (w tym szczególnie B12), wywołując wiele przykrych dolegliwości. Widać wyraźnie korelację niedoboru witaminy B12 a zakażeniem pasożytem (w tym przypadku bruzdogłowcem szerokim). Jest to ciekawa koncepcja, w dodatku potwierdzona naukowo. Jeśli badania (np. kału lub za pomocą biorezonansu) potwierdzą zakażenie bruzdogłowcem szerokim, a ponadto badania krwi wykażą niedobór witaminy B12, powinno się natychmiast przeprowadzić odrobaczanie. Drugim krokiem jest nasycenie organizmu witaminą B12 (pamiętając o całym kompleksie witamin z grupy B).

Co powinniśmy wiedzieć o bruzdogłowcu szerokim?

Diphyllobothrium latum (bruzdogłowiec szeroki) to jeden z tasiemców jelitowych atakujących organizmy ludzkie. Jest pasożytem jelita cienkiego i jednym z najdłuższych tasiemców – może osiągać długość do 10–15 metrów, a nawet więcej. Ludzie zarażają się nim przez spożywanie larw w surowej lub niedogotowanej rybie słodkowodnej oraz w mięsie, w których znajdują się larwy tego tasiemca – żywiciela pośredniego.

Według badań epidemiologicznych na całym świecie, zarażonych jest ok. 20 mln osób, a najwięcej zakażeń występuje w rejonach, gdzie popularne jest spożywanie surowych ryb: Skandynawia, północ Europy, Rosja, Ukraina, Japonia, Ameryka Południowa, Stany Zjednoczone, Kanada.

Fazy rozwoju bruzdogłowca szerokiego

Do pełnego rozwoju pasożyt wymaga obecności wody. Poprzez tę drogę dostaje się do swojego pośredniego żywiciela – skorupiaka oczlika, a następnie przenosi się do ryb słodkowodnych, które połykają oczlika. Larwy bruzdogłowca nie są odporne na działanie soli i wysokiej temperatury, co sprawia, że solenie, gotowanie lub smażenie ryb stanowią zalecane metody przygotowania. Obróbka termiczna powoduje zniszczenie larw. Bruzdogłowiec szeroki przenika do organizmu ludzkiego głównie drogą spożywanego pokarmu. Dlatego bardzo ryzykowne jest zjedzenie ryby, która jest surowa, niedogotowana lub niedostatecznie uwędzona. W przypadku zarażenia, larwy pasożyta przytwierdzają się do błony śluzowej jelita, gdzie rozpoczyna się ich rozwój – człowiek jest dla nich ostatecznym żywicielem. Proces przekształcania larwy w dorosłego pasożyta trwa około sześciu tygodni. Dorosły bruzdogłowiec codziennie produkuje setki tysięcy jaj, co zwiększa ryzyko zakażenia kolejnych osób.

Czym jest difylobotrioza

Difylobotrioza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez tasiemca Diphyllobothrium latum. Infekcja zwykle następuje po spożyciu surowej lub niedogotowanej ryby słodkowodnej, która zawiera larwy tasiemca. Ryby te pełnią rolę drugiego żywiciela pośredniego, a ludzie stają się żywicielem ostatecznym po spożyciu zainfekowanej ryby. Większość zakażeń przebiega bezobjawowo lub z niewielkimi objawami, które mogą obejmować: biegunki, przewlekły ból w lewej, dolnej części brzucha (naśladujący ból podobny do zapalenia wyrostka robaczkowego), zmęczenie, bóle głowy, zaparcia. Czasami mogą wystąpić poważniejsze problemy, takie jak niedokrwistość złośliwa (bruzdogłowcowa anemia złośliwa), wywołana niedoborem witaminy B12, do którego może dojść, gdy tasiemiec absorbuje większość witaminy B12 z pożywienia swojego gospodarza.

Diagnostyka difylobotriozy

Diagnostyka zakażenia bruzdogłowcem szerokim (Diphyllobothrium latum) opiera się przede wszystkim na badaniu kału pod kątem obecności jaj tego pasożyta. Ponieważ bruzdogłowiec może produkować nawet do miliona jaj dziennie, są one łatwo wykrywalne w kale osoby zakażonej.

Procedura diagnostyczna składa się z kilku etapów.

1. Zbieranie próbek kału – osoba, u której podejrzewa się zakażenie bruzdogłowcem szerokim dostarcza próbkę kału do laboratorium. Zwykle lekarz zaleci dostarczenie kilku próbek z różnych dni, aby zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia pasożyta.

2. Mikroskopowe badanie kału – technik laboratoryjny bada próbkę pod mikroskopem, szukając jaj bruzdogłowca. Jaja te są zazwyczaj duże, o wymiarach 58–76 μm × 40–50 μm.

3. Analiza biochemiczna – u niektórych osób zakażonych bruzdogłowcem szerokim może dojść do niedoboru witaminy B12, co może prowadzić do bruzdogłowcowej anemii megaloblastycznej. Zaleca się zbadać krew pod kątem sprawdzenia poziomu witaminy B12.

4. Historia diety – ważną częścią diagnostyki jest również wywiad dotyczący diety pacjenta. Osoby, które regularnie spożywają surową lub niedogotowaną rybę słodkowodną, są bardziej narażone na zakażenie bruzdogłowcem szerokim.

Studium przypadku  - Diphyllobothrium latum

55-letnia mieszkanka Ameryki Południowej skarżyła się na przewlekłe bóle w prawej, dolnej części brzucha, które utrzymywały się przez dwa miesiące. Pacjentka nie wskazywała na objawy ze strony układu pokarmowego takie jak: biegunki, nudności, wymioty, gorączka, nie miała też istotnej historii medycznej ani rodzinnej. Analiza krwi wykazała łagodną anemię z powodu niedoboru żelaza oraz pozytywny test na krew utajoną w stolcu. Ze względu na obecność krwi utajonej zlecono wykonanie kolonoskopii. Przygotowując się do badania, pacjentka wydaliła 25-centymetrowego pasożyta o wyglądzie tasiemca, jednak ból dalej był dokuczliwy. Kolonoskopia wykazała obecność kolejnego pasożyta o długości 12 cm i szerokości 6 mm. Okazało się, że był to pasożyt o nazwie Diphyllobothrium latum (bruzdogłowiec szeroki).

Pacjentka kilka miesięcy wcześniej spożywała danie o nazwie ceviche (jest to tradycyjne danie kuchni południowoamerykańskiej, szczególnie popularne w Peru). Danie składa się z surowych kawałków ryby lub owoców morza, które są marynowane w soku z cytryny lub limonki. Podano jej doustnie 600 mg prazykwantelu (lek przeciwpasożytniczy). Pacjentka wydalała białe, małe fragmenty bruzdogłowca, a trzy miesiące później w badanych próbkach stolca nie wykryto już jaj. Kobieta przestała też odczuwać bóle brzucha.

Jedną z przyczyn niedoboru witaminy B12 jest zakażenie bruzdogłowcem szerokim, który współzawodniczy o tę witaminę. Warto jednak podkreślić, że w Polsce ryzyko zakażenia tym rodzajem tasiemca jest stosunkowo niskie ze względu na ograniczone spożycie surowych ryb słodkowodnych. Choć bruzdogłowiec szeroki nie jest w Polsce często spotykany, ale należy pamiętać, że osoby regularnie spożywające surowe ryby (zwłaszcza w sushi) są na niego bardziej narażone.