Monika Ptak - Korbacz

Czym jest guggul?

Ma wiele nazw i jeszcze więcej zastosowań. Commiphora wightii, commniphora mukul, balsamowiec indyjski o nazwach zwyczajowych: indyjskie drzewo bdelium, gugal, guggul, gugul lub mukul mirra. Choć nazw jest wiele, to oznaczają to samo i łączy je wspólna cecha: coraz częściej guggul gości w europejskich apteczkach.

Żywica guggulu

Nie bez kozery cieszy się popularnością, bowiem żywica pozyskiwana z tego drzewa odznacza się niezwykłymi właściwościami. Roślina ta jest przystosowana do klimatu suchego i pustynnego, co sprawia, że może rosnąć w trudnych warunkach glebowych i klimatycznych, a żywica guggulu ma pewne właściwości ochronne, które pomagają roślinie przetrwać. Są to między innymi:

odporność na suszę: żywica pomaga w ochronie rośliny przed utratą wody przez transpirację
odporność na szkodniki: niektóre składniki żywicy guggulu np. guggulsteron i terpeny mają właściwości odstraszające szkodniki i owady, co pomaga w ochronie rośliny przed atakami insektów
działanie przeciwbakteryjne: guggulu zawiera substancje o działaniu przeciwbakteryjnym (olejki eteryczne, terpeny, polifenole itd.), które chronią drzewo przed infekcjami bakteryjnymi.

Właściwości te szybko zostały docenione przez ludy zamieszkujące północne części Indii i Pakistanu. Guggulu było znane i używane w praktykach wedyjskich jako część rytuałów religijnych lub tradycyjnych ofiar. W rytuałach „homa” palono guggulu jako kadzidło, które wraz z innymi roślinami wydzielało dym uważany za ofiarę dla bogów hinduistycznych. W religijnym kontekście guggulu używano w celu oczyszczenia i oddania czci bogom, a ajurweda przyjęła go jako surowiec o różnorodnych zastosowaniach leczniczych.

Guggul - od historii do współczesności

Indyjska nazwa „guggulu” oznacza „który chroni przed chorobami”. Ajurweda opisała guggulu jako substancję o gorzkim, ostrym, słodkim i cierpkim smaku, która równoważy wszystkie trzy dosze. W tradycyjnej ajurwedzie guggulu jest szeroko stosowane w leczeniu różnych dolegliwości, takich jak: zapalenie stawów, problemy z tarczycą (zwłaszcza w przypadku niedoczynności tarczycy), choroby serca, nadciśnienie, problemy z trawieniem. Guggulu było też wykorzystywane szeroko w leczeniu różnych schorzeń skóry, takich jak trądzik czy łuszczyca. Roślinę często łączono z innymi ziołami, tworząc prozdrowotne mieszanki. Wiele z nich nie znajdzie przełożenia na gruncie europejskim, ale z pewnością możemy skorzystać ze świetnego połączenia żywicy guggulu z triphalą, wzmagając właściwości oczyszczające i antyoksydacyjne mieszanki.

Inne połączenie to guggulu z kanchanara (Bauhinia variegate) – wykorzystywane jest do wspomagania pracy tarczycy. Mieszanka zawierająca guggulu oraz guduchi (Tinospora cordifolia) i manjisthę (Rubia cordifolia) jest używana w leczeniu stanów zapalnych, chorób skóry i infekcji. Jeszcze silniejszą moc ma w zestawieniu z kurkumą, haritaki, trikatu, amalaki – pomaga uporać się z artretyzmem, bólem stawów i kości.

Współczesne badania naukowe dostarczają pewnych dowodów na niektóre zastosowania guggulu, choć nadal pozostaje wiele kwestii do zbadania i potwierdzenia. Prace badawcze koncentrują się przede wszystkim na wykorzystaniu guggulu:

kardioprotekcyjnie – korzyści sercowo-naczyniowe płynące z terapii wynikają z wielu działań farmakologicznych związanych z guggulem lub guggulsteronem, zwłaszcza z jego działania hipolipidemicznego, przeciwutleniającego i przeciwzapalnego
w łagodzeniu stanów zapalnych – guggulu wykazuje działanie przeciwzapalne, badania sugerują, że guggulu może hamować produkcję substancji zapalnych, np. cytokin prozapalnych, enzymów, które uczestniczą w procesach zapalnych, takich jak cyklooksygenaza (COX) i lipooksygenaza (LOX) oraz zawiera substancje o działaniu przeciwutleniającym, które mogą pomagać w ochronie komórek przed uszkodzeniem wywołanym przez wolne rodniki (stres oksydacyjny wzmaga procesy zapalne)
podnoszeniu metabolizmu – guggulu jest tradycyjnie używane w ajurwedzie w kontekście regulacji metabolizmu, zwłaszcza w odniesieniu do funkcji tarczycy. Badania laboratoryjne i eksperymentalne sugerują, że guggulu może wpływać na funkcję tarczycy i pomagać w regulacji metabolizmu poprzez wpływ na hormony tarczycy, takie jak tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3). Guggulu jest również wykorzystywane szeroko w leczeniu otyłości, gdyż powoduje przyspieszone spalanie tkanki tłuszczowej (warto połączyć guggulu z piperyną lub kapsaicyną do uzyskania lepszych efektów)
w celu obniżenia cholesterolu i trójglicerydów – to jedno z tradycyjnych zastosowań żywicy, które doczekało się swojej świetności na przełomie XX i XXI w. Jednym z najbardziej znanych badań, na którym opiera się założenie o skuteczności guggulu w redukcji cholesterolu było badanie z 1994 r. „Hypolipidemic and antioxidant effects of commiphora mukul as an adjunct to dietary therapy in patients with hypercholesterolemia”. W zasadzie do 2003 r. większość badań wykazywała korzystny wpływ guggulu na zmniejszenie tzw. złego cholesterolu. Później jednakże prowadzono wiele badań, które nie wykazały większego wpływu w podawaniu guggulu pacjentom z wysokim cholesterolem. W badaniu przeglądowym wykazano dodatkowo, że „guggulu może powodować dyskomfort w żołądku lub wysypkę alergiczną, a także inne poważne skutki uboczne i interakcje. Należy go unikać u kobiet w ciąży lub karmiących piersią oraz u dzieci. Bezpieczeństwo stosowania dłużej niż 4 miesiące nie zostało dobrze zbadane”.

Budzi to pewne spekulacje i kontrowersje, gdyż przez całe wieki tradycyjnie guggulu było używane w zaburzeniach gospodarki lipidowej oraz kardioprotekcyjnie. Czyżby to tylko siła sugestii? Czy może jednak pewnym instytucjom zależy na tym, aby nie wykazano znaczącego działania tej naturalnej substancji?

Guggul - możliwe interakcje

Z lekami na tarczycę: Guggul może wpływać na funkcję tarczycy, dlatego osoby przyjmujące leki na tarczycę, typu lewotyroksyna, powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji guggulu.
Z lekami przeciwpłytkowymi: guggulu wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, może zwiększać ryzyko krwawienia u osób przyjmujących leki przeciwpłytkowe, takie jak aspiryna.
Z lekami hipolipemizującymi: guggulu może wpływać na poziom cholesterolu, dlatego osoby biorące statyny lub zioła na obniżenie poziomu cholesterolu powinny skonsultować się z lekarzem/zielarzem przed włączeniem guggulu do suplementacji.
Z innymi suplementami: guggulu może mieć interakcje z innymi suplementami i ziołami, zwłaszcza tymi, które mają wpływ na metabolizm lub układ sercowo-naczyniowy.

Tradycyjnie kuracja guggulu trwa od miesiąca do kilku miesięcy, w zależności od konkretnego schorzenia. Efekty mogą być widoczne już po 3 tygodniach regularnego stosowania. Nie zaleca się jednak stosowania guggulu przez długi okres bez nadzoru medycznego, zwłaszcza jeśli suplementacja jest prowadzona w celach wspomagających leczenie.