Cytologia – co mówią wyniki badania

Cytologia, zwana też rozmazem, to badanie polegające na ocenie komórek szyjki macicy w badaniu mikroskopowym. Celem tego badania jest wykrycie ewentualnych zmian patologicznych, które mogą świadczyć o procesie przedrakowym lub rakowym. Jest to badanie nieinwazyjne i bezbolesne, które przeprowadza się podczas rutynowej wizyty ginekologicznej. Lekarz, za pomocą specjalnej szpatułki, pobiera próbkę komórek z szyjki macicy, którą następnie nakłada na szkiełko mikroskopu. Cały proces trwa dosłownie chwilę.

Jak często powinno się przeprowadzać badanie

Według zaleceń NFZ kobiety powinny wykonywać badanie cytologiczne co 3 lata. Jednak uważam, że dla zwiększenia komfortu i bezpieczeństwa powinno być to częściej – raz do roku. Jeśli wynik cytologii okaże się niejednoznaczny, lekarz z pewnością zaleci powtórzenie badania w krótszym czasie. W niektórych przypadkach warto także przeprowadzić test na obecność HPV, który pozwala na wykrycie wirusa brodawczaka ludzkiego – głównego czynnika ryzyka raka szyjki macicy.

Cytologia – interpretacja wyniku

Jeśli wyjdzie wynik „nieprawidłowy”, można spodziewać się telefonu od pracownika personelu medycznego, który niezwłocznie nas o tym poinformuje. Z pewnością zostaną zlecone dodatkowe badania diagnostyczne (np. cytologia na podłożu płynnym, test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego czy biopsja szyjki macicy), które dadzą pełniejszy obraz. Choć można poczuć lęk, odbierając taki telefon, starajmy się zachować spokój i nie panikujmy. Wiele nieprawidłowych wyników cytologii jest następstwem łagodnych zmian wywołanych stresem czy zapaleniem, które często ustępują same, bądź wymagają jedynie minimalnej interwencji.

Przede wszystkim sprawdźmy, co jest napisane na wyniku badania. Według skali Bethesda znajdziemy poniższe oznaczenia.

• FI (Negative for Intraepithelial Lesion or Malignancy) – to wynik prawidłowy, komórki wyglądają normalnie i nie wykazują żadnych oznak zmian przedrakowych czy rakowych.
• ASC-US (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance) – to termin używany w cytologii do opisania nieznacznie zmienionych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Nie jest to stan przedrakowy, ale oznacza, że komórki są nieco inaczej zorganizowane lub pod mikroskopem wyglądają odmiennie niż typowe komórki. Może to świadczyć o stanie zapalnym (uwaga – nawet ząb wyrwany kilka dni wcześniej może wpłynąć na wynik cytologii)! Wskaźnik ASC-US często wiąże się z zaleceniem powtórzenia badania lub wykonania testu HPV, aby lekarz mógł uzyskać więcej informacji i podjąć decyzję o dalszym postępowaniu.
• ASC-H (Atypical Squamous Cells, cannot exclude HSIL) – oznacza, że stwierdzono nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego, gdzie nie można wykluczyć zmian śródpłaskonabłonkowych dużego stopnia, tzw. zmian HSIL.
• LSIL (Low-Grade Squamous Intraepithelial Lesion) – wykryte zostały niewielkie zmiany śródpłaskonabłonkowe, określane jako CIN I, które najczęściej są wynikiem infekcji wirusa HPV. Niewielkie zmiany w komórkach spowodowane tą infekcją, często ustępują same. W zależności od wieku pacjentki i innych czynników ryzyka, może być konieczna dalsza diagnostyka zmian.
• HSIL (High-Grade Squamous Intraepithelial Lesion) – w wyniku stwierdza się spore zmiany śródpłaskonabłonkowe dużego stopnia, czyli dysplazję określaną jako CIN II i CIN III. Nieleczone mogą prowadzić do rozwoju nowotworu. Zazwyczaj zaleca się dalsze badania, takie jak kolposkopia szyjki macicy, pochwy i sromu oraz biopsja.
• AGC (Atypical Glandular Cells) – wynik wskazuje na obecność atypowych zmian w komórkach gruczołowych, gdzie AGUS (Atypical Glandular Cells of Undetermined Significance) oznacza nieprawidłowe komórki gruczołowe trudne do interpretacji, a AGCN (Atypical Glandular Cells, favor Neoplastic) – komórki podejrzane onkologicznie. Etiologia tych nieprawidłowości jest niejasna i zazwyczaj zaleca się dalsze badania.

Wynik cytologii dostarcza informacji o strukturze i wyglądzie komórek pobranych z szyjki macicy. Każde odstępstwo od normy może sugerować proces patologiczny, w tym stan przedrakowy lub rakowy. Kluczowe jest zrozumienie, że wynik cytologii nie jest diagnozą, ale wskaźnikiem, który może zasugerować potrzebę dalszych badań.

Regularne badania cytologiczne pozwalają na wczesne wykrycie zmian przedrakowych, które można skutecznie leczyć, zapobiegając rozwinięciu się raka szyjki macicy, co może uratować zdrowie i życie. Tym samym cytologia jest kluczowym narzędziem profilaktyki onkologicznej wśród kobiet.

Ku pokrzepieniu serc

„Żaden stopień nieprawidłowości opisany w systemie Bethesda nie jest wyrokiem, bo we wszystkich przypadkach rokowania są bardzo dobre. Wszystko zależy od postępowania. Nawet w przypadku stwierdzenia obecności komórek nowotworowych wyleczalność wynosi 95-98%. W przypadku mikroinwazji, gdzie mamy do czynienia z rakiem płaskonabłonkowym we wczesnym stopniu rozwoju, wyleczalność wynosi 95%. Cytologia i system Bethesda pozwala wykrywać zmiany jak najwcześniej, określać ich typ, a tym samym daje szanse na wyleczenie zanim przekształcą się one w zmianę nowotworową.” – dr n. med. Grzegorz Południewski, specjalista ginekologii i położnictwa.