Choroby tętnic kończyn górnych

Zmiany miażdżycowe w tętnicach kończyn górnych najczęściej zlokalizowane są w obrębie tętnicy podobojczykowej i pnia ramienno-głowowego. Zmiany w tętnicy ramiennej oraz w tętnicach przedramienia występują najczęściej u osób dializowanych. Najczęstszym objawem jest nierówne ciśnienie tętnicze mierzone na kończynach górnych. Drobna, mogłoby się wydawać, różnica od 15 mm Hg, może świadczyć o zwężeniu tętnicy podobojczykowej. Do chorób związanych z chorobami tętnic kończyn górnych zalicza się: zespół podkradania tętnicy podobojczykowej, niedokrwienie kończyny górnej oraz powikłania tętnicze przetok dializacyjnych.

Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej

Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej charakteryzuje się objawami neurologicznymi spowodowanymi niedokrwieniem ośrodkowego układu nerwowego. Występuje, gdy początkowy odcinek jednej z tętnic podobojczykowych lub pień ramienno-głowowy jest istotnie zwężony lub niedrożny. Na skutek przeszkody w naczyniu dochodzi do odwrócenia kierunku przepływu krwi w tętnicy kręgowej. Istotą schorzenia jest upośledzenie ukrwienia kończyny górnej i deficyt ukrwienia mózgowia.

Zwężenie tętnicy podobojczykowej powoduje rozwój krążenia obocznego z podkradaniem krwi z tętnicy kręgowej i tętnicy podstawnej w celu zapewnienia ukrwienia kończyny górnej.

Zespół podkradania częściej spotykany jest u mężczyzn i przeważnie dotyka lewej tętnicy podobojczykowej.

Przyczyny

Najczęstszą przyczyną występowania zmian w tętnicy podobojczykowej jest miażdżyca. Spośród innych przyczyn zespołu podkradania tętnicy podobojczykowej wymienia się: choroby zapalne tętnic (np. choroba Takayashu), zmiany popromienne tętnicy, rozwarstwienie aorty czy jej zmiany wrodzone (jak nieprawidłowe wykształcenie tętnic łuku aorty). Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej spotykano również po wytworzeniu pomostu Blalocka-Taussiga, pomostowaniu naczyń wieńcowych z wykorzystaniem tętnicy piersiowej wewnętrznej oraz na skutek zatoru zamykającego początkowy odcinek naczynia.

Objawy:

• zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• niezborność ruchów,
• omdlenia,
• upadki,
• zaburzenia artykulacji,
• szumy w głowie,
• ból głowy,
• zaburzenia widzenia (mroczki, podwójne widzenie, oczopląs),
• zaburzenia słuchu,
• różnica tętna mierzonego na obu ramionach wynosi powyżej 20 mm Hg.

Leczenie:

• wewnątrznaczyniowe poszerzenie zwężonej tętnicy,
• udrożnienie zwężonej tętnicy,
• angioplastyka z wszczepieniem stentu lub bez wszczepienia.

Niedokrwienie kończyny górnej

Chorobę najczęściej wykrywa się przypadkowo, kiedy pomiar ciśnienia tętniczego wskazuje na asymetrię tętna lub ciśnienia tętniczego na kończynach górnych. 

Wyróżnia się niedokrwienie kończyny górnej:

• przewlekłe objawiające się bólem podczas wysiłku fizycznego, tzw. chromanie kończyny górnej. W cięższych przypadkach może wystąpić niedokrwienie całej ręki lub palców z martwicą na skutek krytycznego niedokrwienia kończyny.
• ostre charakteryzujące się blednięciem, zaburzeniem czucia, bólem, brakiem tętna oraz martwicą w ciężkich przypadkach. 

Leczenie

Leczenie polega na wszczepieniu stentu, wykonaniu angioplastyki tętnicy lub operacji. Dobór leczenia zależy od charakteru i rozległości zmian, uwarunkowań anatomicznych i ryzyka operacyjnego. 

Powikłania tętnicze przetok dializacyjnych

Powikłania podializowe są często spotykanym problemem. Po upływie 12 miesięcy około połowa przetok z własnych naczyń działa prawidłowo i nie wymaga dodatkowych interwencji. Najczęstszym powikłaniem jest niedokrwienie ręki w wyniku zwężeń zaopatrujących przetokę oraz zespołu podkradania. Podobnie jak w pozostałych przypadkach chorób tętnic kończyn górnych, leczenie polega na operacyjnym ich udrożnieniu.

Opracowała Agata Majcher

Źródło: 

Choroby układu krążenia w: „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: A. Budaj, W. Leśniak.