Antybiotyczna żywność

Natura od zarania dziejów pozwala nam czerpać garściami z jej bogatego menu, a człowiek – obserwując świat wokół niego – dostrzegł, co pomaga, a co szkodzi.

Czy wiecie że…

Już 7–9 tys. lat temu zęby leczono z pomocą prymitywnych narzędzi dentystycznych. Archeologowie odkryli ręczne, drewniane wiertło służące do borowania. Od dawien dawna ludzie radzili sobie z chorobami zębów, wypełniając dziury, np. woskiem pszczelim. Ta naturalna, plastyczna plomba, twardniejącą  w temperaturze ludzkiego ciała, idealnie spełniała swoje zadanie i miała dodatkowo właściwości antybakteryjne.

Miód i produkty pszczele

Produkty pszczele wykorzystywane są przez ludność całego świata od zamierzchłych czasów. W starożytnym Egipcie królowa Kleopatra regularnie kąpała się w oślim mleku i w miodzie, zachowując dzięki temu młodą i piękną cerę. Dbające o urodę Egipcjanki stosowały  miód i produkty pszczele, pragnąc opóźnić procesy starzenia się skóry. O popularności miodu w Egipcie niech świadczą fakty odnalezienia w grobowcach po tysiącach lat licznych naczyń z miodem nadal zdatnym do spożycia. Z kolei wosk pszczeli używany był przez Egipcjan do balsamowania zwłok, co świadczy o jego antyseptycznym i przeciwbakteryjnym działaniu.

Zarówno miód, jak i inne produkty pszczele, takie jak: propolis, pyłek kwiatowy, mleczko pszczele, jad pszczeli, pierzga czy mleczko pszczele są skuteczne wobec antybiotykoopornych mikroorganizmów. Leczenie miodami ma nawet swoją nazwę, jest nią „apiterapia" – metoda leczenia za pomocą produktów pszczelich. Preparaty te wykazują właściwości: antybakteryjne, cytostatyczne, regeneracyjne, stymulujące metabolizm, detoksykacyjne, immunomodulacyjne, znieczulające oraz hormonopodobne.

Miód to panaceum dobre na schorzenia układu oddechowego, warto go mieć w domowych apteczkach. Produkty pszczele wykazują działanie wykrztuśne oraz napotne. Są świetne w leczeniu: przeziębienia, chrypki, kaszlu, zapalenia gardła, suchości w gardle, zapalenia zatok, kataru, dreszczy, jak również w przypadku zbijania gorączki. Miód zmniejsza obrzęk błon śluzowych. Połączony z pyłkiem kwiatowym podwaja swoją moc.

Miód stosowany zewnętrznie przyspiesza gojenie się ran, oparzeń i odmrożeń, zabezpieczając je przed zakażeniem bakteriami i drobnoustrojami. Miód zapewnia barierę ochronną, zapobiegając kolonizacji bakteryjnej w otwartej ranie. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, regenerującym oraz przeciwbólowym miód z powodzeniem sprawdzi się w leczeniu: trudno gojących się ran, oparzeń, odmrożeń skóry, owrzodzeń, ropni, czyraków czy wyprysków. Ponieważ miód świetnie wspomaga naturalne zdolności skóry do utrzymywania odpowiedniej wilgotności, jest chętnie wykorzystywany do produkcji kosmetyków.  

Naturalny, niepoddany wysokiej temperaturze miód (poddany obróbce termicznej nie wyższej niż 50 stopni Celsjusza) wykazuje działanie przeciwbakteryjne. Naukowcom udało się ustalić, które bakterie wrażliwe są na produkty pszczele:

Gram-ujemne, takie jak: pałeczka okrężnicy (Escherichia coli), Salmonella typhi, przecinkowiec cholery (Vibrio cholerae) oraz bakterie Gram-dodatnie, do których należą: gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphtheriae), laseczka sienna (Bacillus subtilis), Bacillus mycoides, laseczka wąglika (Bacillus anthracis), prątek gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis).

Uwaga

Ekspozycja miodu na temperaturę powyżej 50stopni Celsjusza lub światło powoduje zmniejszenie aktywności przeciwbakteryjnej.

Pieprz czarny

Pieprz czarny jest tak powszechny w naszej kuchni, iż zdawać by się mogło, że przyprawa ta wywodzi się z  kraju nad Wisłą. Oczywiście w Polsce nie ma plantacji pieprzowych, ponieważ uprawiany jest on w rejonach tropikalnych i subtropikalnych, więc wszędzie tam, gdzie jest bardzo ciepło i zarazem wilgotno. Trudno sobie wyobrazić tak wiele polskich potraw bez tej intensywnej, charakterystycznej przyprawy.

Pieprz czarny (Piper nigrum) rozgrzewa, reguluje przemianę materii oraz działa bakteriobójczo. Zawiera alkaloidy i olejki eteryczne. Charakterystyczny dla pieprzu czarnego jest w szczególności alkaloid piperyna występujący w zewnętrznej warstwie owoców. Alkaloid wspomaga: funkcjonowanie dróg oddechowych, odpowiada za spalanie tkanki tłuszczowej, a także stymuluje produkcję dopaminy oraz serotoniny.

Piperyna po raz pierwszy została wyizolowana na drodze ekstrakcji z owoców czarnego pieprzu w 1819 r. przez duńskiego fizyka i chemika, Hansa Ørsteda. Występuje w ok. 3,6 tysiąca gatunków roślin z rodziny pieprzowatych (Piperaceae). To właśnie ten alkaloid sprawia, że pieprz jest ostry.  Piperyna wykazuje szerokie spektrum działania, głównie: przeciwdrobnoustrojowe, antymutagenne, niwelujące wolne rodniki, przeciwnowotworowe, przeciwdepresyjne, przeciwbiegunkowe, przeciwskurczowe oraz hepatoprotekcyjne. Piperyna przyczynia się również do lepszego wchłaniania: witamin A, B6 i C, β-karotenu, koenzymu Q oraz selenu.

Cebula i czosnek

Warzywa cebulowe mają niezliczone właściwości zdrowotne. Najlepsze efekty osiągniemy, jedząc: cebulę, czosnek czy por na surowo, jednak nie każdy organizm toleruje je w takiej postaci. Na przykład w przypadku schorzeń wątroby można je spożywać po ugotowaniu – w tej formie też zachowują wiele cennych dla zdrowia substancji.   

W tradycyjnej kuchni polskiej warzywa cebulowe od wieków wykorzystywane są jako przyprawy, a dzięki ich zasobności w olejki eteryczne potrawy nabierają bogatego, ostrego i zdecydowanego smaku. Trudno sobie wyobrazić brak obecności czosnku i cebuli w jakiejkolwiek kuchni. Przedstawiciele warzyw cebulowatych zawierają substancje bakteriobójcze, dlatego zaleca się robić kuracje na bazie tych jadalnych roślin– szczególnie w okresie wiosennym i jesiennym, kiedy częściej łapią nas różne infekcje górnych dróg oddechowych.

Cebula zwyczajna

Cebula (Allium cepa) zawiera fitoncydy – związki bakteriobójcze – dlatego można ją spotkać w wielu słoikowych przetworach. Ma duże znaczenie dla przemysłu przetwórczego. Obfituje w związki siarki, dlatego zaleca się ją włączyć jako komponent naturalnego gabinetu piękności – wzmacnia włosy i paznokcie.

Przepis na miodek cebulowy

(łatwy w przygotowaniu, tylko 2 składniki)

Składniki:

– pół szklanki miodu,
– pół szklanki soku z cebuli (przeciśnięty w wyciskarce lub sokowirówce).

Sposób przygotowania:

Połączyć miód z sokiem z cebuli, zamieszać.
Zażywać podczas wszelkich chorób zakaźnych, przy uporczywym suchym kaszlu, w czasie anginy, grypy, przeziębieniu, przy zapaleniach oskrzeli, a także w zaburzeniach trawiennych i w okresie rekonwalescencji. Dawkowanie: 3 razy dziennie po 1 łyżce. Miodek działa: wzmacniająco, napotnie, odkażająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, żółciopędnie, poprawia trawienie, likwiduje wzdęcia i biegunki.

Na czym polega przeciwbakteryjne działanie cebuli

Cebula hamuje namnażanie drożdży piekarskich górnej fermentacji (Saccharomyces cerevisiae) oraz drożdżaków (Candida albicans) naturalnie bytujących w przewodzie pokarmowym człowieka. Patogeny te znacznie szybciej namnażają się u osób ze słabszą odpornością, co prowadzi do grzybicy przewodu pokarmowego (kandydozy). Składnikami aktywnymi o działaniu farmakologicznym cebuli są sulfotlenek S-metylocysteiny oraz sulfotlenek S-n-propylo-cysteiny. Związki te wykazują działanie przeciwbakteryjne oraz kardiologiczne, zapobiegając agregacji płytek krwi.

Czosnek

Tak jak inne warzywa cebulowe, czosnek (Allium sativum) znany był już w czasach starożytnych. W Babilonii, Egipcie, Grecji i Rzymie ceniono go za wszechstronne właściwości lecznicze: moczopędne, przeciwmiażdżycowe, odkażające oraz poprawiające procesy metabolizmu. Czosnek oprócz tego działa przeciwskrzepowo i obniża ciśnienie krwi.

Jego łacińska nazwa wywodzi się od celtyckiego wyrazu all, co oznacza „piekący", „ostry", „pikantny". Najważniejszy w czosnku jest aminokwas alliina, który dopiero po zmiażdżeniu lub posiekaniu ząbków oraz pod wpływem enzymu allinazy wydobędzie związek o wielkiej mocy: allicynę. Allicyna jest związkiem siarki i jest obdarzona skutecznym działaniem bakteriobójczym i grzybobójczym; fitoncydy zawarte w czosnku niszczą gronkowca i pałeczkę okrężnicy. Czosnkowi przypisuje się  również właściwości leczenia sklerozy  oraz chorób serca. Zewnętrznie okłady z czosnku leczą rany.

Jak jeść czosnek bez utraty jego wartości leczniczych

• Czosnek świeży ma najwięcej substancji leczniczych.
• Zostało potwierdzone naukowo, że największą moc leczniczą ma świeży czosnek, drobno posiekany lub zmiażdżony i odstawiony na 10 min. W tym czasie allinaza rozłoży alliinę na związki o aktywnych właściwościach leczniczych.
• Właściwości lecznicze ma też czosnek ugotowany, ale nie dłużej niż 6 min.
  
  Agata Majcher