Miłorząb japoński – jak wpływa na organizm człowieka

Miłorząb japoński to roślina znana także jako ginkgo biloba lub rzadziej „miłorząb dwuklapowy”. Pochodzi z Chin, ale obecnie jej uprawa obejmuje cały świat. Między innymi dlatego, że liście miłorzębu japońskiego są szeroko wykorzystywane w medycynie i zielarstwie.

Miłorząb japońaki bogaty w związki, takie jak bilobalidy i ginkgolidy, wpływa na wiele aspektów funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jak konkretnie działa ginkgo biloba i kiedy warto korzystać z preparatów z tą rośliną?

Składniki zawarte w miłorzębie japońskim

Co dobrego znajdziemy w ginkgo biloba? Przede wszystkim sporo związków bioaktywnych, które mają realny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, są to:

• terpenoidy (terpeny laktonowe, w tym wspomniane we wstępie bilobalidy i ginkgolidy A, B oraz C);
• glikozydy flawonolowe (np. kwercetyna);
• proantocyjanidyny.

Ginkgo biloba na układ nerwowy

Wykorzystanie preparatów z ekstraktami z miłorzębu japońskiego jest największe w kontekście różnego rodzaju problemów z układem nerwowym. Na przykład są one reklamowane jako dobre remedium na kłopoty z koncentracją i pamięcią. Przyjmowanie ekstraktu z ginkgo biloba może pomagać osobom, które cierpią na demencję. Objawia się ona: upośledzonym zapamiętywaniem, kojarzeniem, koncentracją, a także problemami z komunikacją międzyludzką. Demencja to zaburzenie najczęściej związane z podeszłym wiekiem, zaś wykorzystanie miłorzębu japońskiego w dawce ok. 240 mg ekstraktu na dzień może wpływać hamująco (spowalniająco) na postęp choroby, a dzięki temu znacznie poprawiać jakość życia chorych.

Podobnie badania wskazują na korzyści ze stosowania ginkgo biloba w przebiegu schizofrenii. Ekstrakt z tej rośliny ma działanie zarówno osłabiające nadmierną aktywność układu nerwowego (objawiającą się urojeniami i omamami), jak i wspomagające chorych w związku z pogorszoną jakością życia, brakiem aktywności i wycofaniem społecznym. Dlatego też można traktować preparaty z miłorzębem japońskim jako element leczenia chorych ze schizofrenią.

Dla kogo jeszcze miłorząb japoński?

Ginkgo biloba jest szczególną rośliną dla osób w wieku podeszłym. Dowiedziono na przykład, że preparaty z tą rośliną mogą być pomocne w przypadku ludzi ze zwyrodnieniem plamki żółtej – choroby oczu związanej ze starzeniem się organizmu. Ale ta kwestia wymaga jeszcze dalszych badań – choć jest bardzo obiecująca już na tym etapie.

Jeśli cierpisz na przewlekłe migreny, to także warto się zastanowić nad skorzystaniem z preparatów z miłorzębem japońskim. Niektóre badania wskazują, że stosowanie takich produktów, dzięki zawartości związków bioaktywnych z miłorzębu, może niwelować częstotliwość ataków migreny. Polega to na tym, że związki aktywne z miłorzębu japońskiego przyczyniają się do osłabiania tak zwanego czynnika aktywującego płytki – a to w dużej mierze ten właśnie związek może odpowiadać za napadowe migrenowe bóle głowy.

Istnieją także przesłanki ku temu, że stosowanie miłorzębu japońskiego może być korzystne dla alpinistów czy himalaistów. A dokładniej: może on redukować objawy choroby wysokogórskiej. Choć nie wszystkie badania wskazują na zasadność stosowania ginkgo biloba w tym aspekcie, to rekomendacje tego dotyczące wydał nawet Polski Związek Alpinizmu. Sugeruje on, by preparaty z miłorzębem zacząć przyjmować na 5 dni przed wyjściem w góry, żeby w pełni wykorzystać potencjał tej rośliny.

Wstępne przesłanki lub pojedyncze badania wskazują także na inne kierunki zastosowania miłorzębu japońskiego i choć dają dużą nadzieję, to należy na ten moment te informacje traktować tylko wstępnie i jako ciekawostkę. Dotyczą one między innymi wykorzystania miłorzębu w:

• łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego,
• działaniu ochronnym na nerki,
• redukowaniu objawów chromania przestankowego, czyli dolegliwości bólowych kończyn dolnych,
• utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia skóry (jako element kosmetyków),
• zaburzeniach krążenia i związanych z nimi zawrotach głowy, szumach usznych.

Ginkgo biloba – przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania

Zaleca się stosowanie ginkgo biloba w ilości 240 mg ekstraktu dziennie. Można tę ilość podzielić na dwie dawki w ciągu dnia lub zastosować jedną pełną porcję, niezależnie od posiłku. Trzeba pamiętać, że tak jak w przypadku większości preparatów roślinnych, tak i ginkgo biloba należy stosować regularnie przez co najmniej kilka tygodni, aby odczuć różnicę w samopoczuciu. Jednocześnie preparatów z miłorzębem nie mogą stosować wszyscy. Przeciwwskazania lub warunki do zachowania szczególnej ostrożności w kontekście wykorzystania miłorzębu to przede wszystkim:

• ciąża i okres karmienia piersią;
• osoby cierpiące na skazę krwotoczną i/lub mające tendencję do mocnych krwawień;
• osoby przyjmujące leki: przeciwzakrzepowe, przeciwpłytkowe, przeciwzapalne (NLPZ), przeciw HIV, a także nifedypinę;
• planowany zabieg chirurgiczny;
• padaczka, drgawki.

Wśród skutków ubocznych wymienia się głównie: zawroty głowy, ból głowy, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, reakcje alergiczne.

Podsumowując: jak najbardziej preparaty z miłorzębem są skuteczne – ale kluczem jest odpowiednia dawka, regularność stosowania i bezpieczeństwo korzystania z takich produktów.

dr Bartek Kulczyński

Literatura:

1.    Zuo W, Yan F, Zhang B, Li J, Mei D. Advances in the Studies of Ginkgo Biloba Leaves Extract on Aging-Related Diseases. Aging Dis. 2017 Dec 1;8(6):812-826.

2.    Hashiguchi M, Ohta Y, Shimizu M, Maruyama J, Mochizuki M. Meta-analysis of the efficacy and safety of Ginkgo biloba extract for the treatment of dementia. J Pharm Health Care Sci. 2015 Apr 10;1:14.

3.    Usai S, Grazzi L, Bussone G. Gingkolide B as migraine preventive treatment in young age: results at 1-year follow-up. Neurol Sci. 2011 May;32 Suppl 1(Suppl 1):S197-9.

4.    Gertsch JH, Seto TB, Mor J, Onopa J. Ginkgo biloba for the prevention of severe acute mountain sickness (AMS) starting one day before rapid ascent. High Alt Med Biol. 2002 Spring;3(1):29-37.